Τζέφρι Σακς: Η Γερμανία, η Ελλάδα και το μέλλον της Ευρώπης Ανάλυση

Τα λάθη της Γερμανίας στην διάρκεια της πενταετούς ελληνικής κρίσης αναδεικνύει σε νέο άρθρο του ο διάσημος οικονομολόγος Τζέφρι Σακς, καλώντας το Βερολίνο να επανεξετάσει τη στάση του απέναντι στην Ελλάδα.

Ο Τζέφρι Σακς, με το άρθορ του στο Project Syndicate, τονίζει πως η Γερμανία δεν υπήρξε «σοφός πιστωτής», χαρακτηρίζει απαραίτητη την αναδιάρθρωση του χρέους και επισημαίνει ότι όλα τα κεφάλαια του πρώτου πακέτου διάσωσης πήγαν στις γερμανικές και τις γαλλικές τράπεζες.

Ολόκληρο το άρθρο του Τζέφρι Σακς:

'Εχω εργαστεί βοηθώντας χώρες να ξεπεράσουν χρηματοοικονομικές κρίσεις πάνω από 30 χρόνια κι έχω μελετήσει τις οικονομικές κρίσεις του εικοστού αιώνα ως υπόβαθρο για τις συμβουλευτικές μου υπηρεσίες. Σε όλες τις κρίσεις, υπάρχει μια εγγενής ανισορροπία ισχύος ανάμεσα στον πιστωτή και τον οφειλέτη. Η επιτυχής διαχείριση κρίσεων, ως εκ τούτου, εξαρτάται από τη σοφία του πιστωτή. Και από αυτή τη σκοπιά, καλώ με ένταση την Γερμανία να επανεξετάσει τη στάση της απέναντι στην Ελλάδα.

Μια χρηματοοικονομική κρίση προκαλείται από την βαθιά υπερχρέωση μιας χώρας, η οποία σε γενικές γραμμές αντικατοπτρίζει έναν συνδυασμό κακοδιοίκησης από το κράτος - οφειλέτη, υπεραισιοδοξίας, διαφθοράς, και λανθασμένης κρίσης και ασθενών κινήτρων από τις πιστώτριες τράπεζες. Η Ελλάδα ταιριάζει σ' αυτό το μοντέλο.

Η Ελλάδα ήταν βαριά χρεωμένη όταν εντάχθηκε στην ευρωζώνη το 2001, με το δημόσιο χρέος να ανέρχεται περίπου στο 99% του ΑΕΠ. Ως νέο μέλος, ωστόσο, μπορούσε να δανείζεται εύκολα από το 2000 έως το 2008, και ο δείκτης χρέους - ΑΕΠ ανέβηκε στο 109%.

Οταν η ευημερία μιας χώρας εξαρτάται από την συνεχή εισροή κεφαλαίων, μια απότομη διακοπή των χρηματοοικονομικών ροών πυροδοτεί και οξεία συρρίκνωση. Στην Ελλάδα, ο εύκολος δανεισμός σταμάτησε το 2008 με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Η οικονομία συρρικνώθηκε κατά 18% από το 2008 έως το 2011 και η ανεργία εκτοξεύτηκε από το 8% στο 18%.

Η πλέον προφανής αιτία ήταν η μείωση των κρατικών δαπανών, η οποία περιόρισε και τη μέση ζήτηση. Εργαζόμενοι του δημοσίου τομέα έχασαν τη δουλειά τους και τα κατασκευαστικά έργα σταμάτησαν. Kι όσο μειωνόταν το εισόδημα, κι άλλοι κλάδοι της εγχώριας οικονομίας κατέρρεαν.

Μια ακόμη αιτία της οικονομικής κατάρρευσης της Ελλάδας ήταν λιγότερο προφανής: η συρρίκνωση των τραπεζικών πιστώσεων. Από τη στιγμή που οι τράπεζες έχασαν την πρόσβασή τους στις διατραπεζικές πιστωτικές γραμμές του εξωτερικού, περιόρισαν τον δανεισμό και άρχισαν να συσσωρεύουν στα ανεξόφλητα δάνεια. Οι εγχώριοι καταθέτες, επίσης, απέσυραν τις καταθέσεις τους, φοβούμενοι για την φερεγγυότητα των τραπεζών και - χάρις κυρίως στον γερμανό υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε - και για την προοπτική παραμονής της χώρας τους στην ευρωζώνη.

Οπως συνέβη και με τη συρρίκνωση της ζήτησης, η μείωση των τραπεζικών δανείων είχε πολλαπλές συνέπειες, με την εντεινόμενη χρηματοοικονομική αστάθεια να ωθεί καταθέτες και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς του εξωτερικού να αποσύρουν επίσης πιστώσεις και καταθέσεις από τις ελληνικές τράπεζες.

Σε φυσιολογικές συνθήκες, οι οικονομίες ξεπερνούν τις κρίσεις χρέους μειώνοντας τα κρατικά ελλείμματα, στρέφοντας την παραγωγική μηχανή από τις εγχώριες πωλήσεις στις εξαγωγές, και ανακεφαλαιοποιώντας τις τράπεζες. Το δημοσιονομικό πλεόνασμα και τα έσοδα από τις εξαγωγές επιτρέπουν στην οικονομία την εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους, ενώ η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δίνει δυνατότητα ανανέωσης της πιστωτικής επέκτασης.

Εάν η εξαγωγική ώθηση είναι αρκετά μεγάλη και γρήγορη, τα κέρδη που αποφέρει αντισταθμίζουν σε μεγάλο βαθμό την πτώση της εγχώριας ζήτησης και το συνολικό οικονομικό προϊόν σταθεροποιείται ή, ακόμη, επιτυγχάνεται και επιστροφή στην ανάπτυξη. Η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία κατάφεραν όλες να ανασχέσουν την κάμψη που ακολούθησε την κρίση του 2008 με ένα άλμα στα έσοδα από τις εξαγωγές. Η Ελλάδα δεν μπόρεσε. Στην πραγματικότητα, τα έσοδα της Ελλάδας από τις εξαγωγές το 2013, της τάξης των 53 δις ευρώ, ήταν κατά 3 δις χαμηλότερα από το 2008, ακόμη και μετά την κατάρρευση της εγχώριας ζήτησης.

Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη για τρεις λόγους. Πρώτον, καθώς τα ευρωπαϊκά πακέτα διάσωσης δεν ανακεφαλαιοποίησαν τον ελληνικό τραπεζικό τομέα ( ο στόχος τους ήταν να διασώσουν τις γερμανικές και τις γαλλικές τράπεζες), οι εν δυνάμει εξαγωγείς δεν μπορούσαν να αποκτήσουν πρόσβαση στις λειτουργικές εκείνες πιστώσεις που απαιτούντο για να υποστηρίξουν τις ανάγκες τους. Δεύτερον, η οικονομική βάση της Ελλάδας είναι πολύ περιορισμένη ώστε να μπορέσει να υποστηρίξει μια σημαντική βραχυπρόθεσμης απόδοσης αύξηση των εξαγωγών. Τρίτον, τα διοικητικά, ρυθμιστικά και φορολογικά εμπόδια λειτούργησαν ανασχετικά σε μια εξαγωγική αντίδραση, κυρίως από τη στιγμή που οι αυξήσεις φόρων στα πακέτα διάσωσης έκαναν ακόμη πιο δύσκολη την προσπάθεια των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων να αναπτυχθούν σε νέες αγορές εκτός συνόρων.

Κατά την άποψή μυ, η πολιτική απάντηση των εταίρων της Ελλάδας, με πρώτη τη Γερμανία, δεν ήταν καθόλου σοφή και ήταν εντελώς αντιεπαγγελματική. Η προσέγγισή τους ήταν να παράσχουν νέα δάνεια έτσι ώστε η Ελλάδα να μπορεί να εξυπηρετεί τα υπάρχοντα χρέη της, χωρίς να αποκαθίσταται το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ή να προάγεται η ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών. Το πρώτο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας των 110 δις ευρώ το 2010 πήγε στην αποπληρωμή των κρατικών χρεών προς τις γερμανικές και τις γαλλικές τράπεζες. Ως συνέπεια, η Ελλάδα πλέον οφείλει ένα πολύ μεγαλυτερο τμήμα του χρέους της στους επίσημους πιστωτές: το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και, όλο και περισσότερο, προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Παρ΄ότι το χρέος της Ελλάδας προς τους ιδιώτες πιστωτές διαγράφηκε μερικώς, αυτό ήταν πολύ λίγο κι ήρθε πολύ αργά, αφού δεν μπορεί καν να αποπληρώσει τα χρέη της προς τους επίσημους πιστωτές.

Χρόνο με τον χρόνο, οι πιστωτές της Ελλάδας υπόσχονταν ότι τα πακέτα διάσωσης θα έφερναν μια ουσιαστική ανάκαμψη της παραγωγής, της απασχόλησης και των εξαγωγών. Αντιθέτως όμως, η χώρα έζησε μια βαθιά ύφεση αντίστοιχη με εκείνη της πτώσης της παραγωγής και της απασχόλησης που υπέστη η Γερμανία από το 1930 έως το 1932, στα χρόνια δηλαδή που προηγήθηκαν της ανόδου του Χίτλερ.  Πολλοί Γερμανοί μπορεί να περιφρονούν τη σημερινή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία υποσχέθηκε να δώσει τέλος στην πολιτική της λιτότητας που επέβαλλαν οι πιστωτές. Ομως τέσσερις διαδοχικές κυβερνήσεις - κεντροαριστερή, τεχνοκρατική, κεντροδεξιά και αριστερή - εφάρμοσαν αυτή τη λιτότητα.

Ολες αυτές οι κυβερνήσεις απέτυχαν. Ισως η κεντροδεξιά κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά, από το 2012 έως το 2015, να ήρθε πιο κοντά στην επιτυχία, όμως δεν ήταν δυνατό να επιβιώσει πολιτικά μετά τη σφοδρή λιτότητα που αναγκάστηκε να επιβάλλει. Ούτε οι πιστωτές της Ελλάδας έκαναν τίποτα για να βοηθήσουν την κυβέρνηση Σαμαρά, παρ' ότι ήταν μια κυβέρνηση που τους άρεσε.

Για να ξεπεραστεί μια οικονομική κρίση, ο πιστωτής πρέπει να είναι έξυπνος και μετρημένος. Είναι σωστό να ζητά ισχυρές μεταρρυθμίσεις από την κυβέρνηση ενός οφειλέτη που πάσχει από κακοδιοίκηση. Ομως εάν ο οφειλέτης πιεστεί πάρα πολύ, τότε σπάει η κοινωνία, η χώρα οδηγείται στην αστάθεια, στη βία, σε πραξικοπήματα και σε διάχυτη ανθρωπιστική κρίση. Κι ενώ ο οφειλέτης είναι εκείνος που χάνει τα περισσότερα, ο πιστωτής χάνει επίσης καθώς δεν παίρνει τα λεφτά του πίσω.

Το μοντέλο της επιτυχίας είναι να συνδυάζονται οι μεταρρυθμίσεις με ανακούφιση από το χρέος, σε ακολουθία με τις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας.Ενας έξυπνος πιστωτής της Ελλάδας θα έκανε κάποιες σοβαρές ερωτήσεις. Πώς μπορούμε να βοηθησουμε την Ελλάδα να κινήσει και πάλι τις πιστώσεις μέσα από το τραπεζικό σύστημα; Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε την Ελλάδα να τονώσει τις εξαγωγές της; Τί χρειάζεται για να υπάρξει ταχεία ανάπτυξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων της χώρας;

Επί πέντε χρόνια τώρα, η Γερμανία δεν έθεσε αυτές τις ερωτήσεις. Στην πραγματικότητα, συν τω χρόνω, οι ερωτήσεις αντικαταστάθηκαν από την γερμανική οργή για τη ραθυμία και τη διαφθορά των Ελλήνων. Η κατάσταση έγινε άσχημη και πήρε χαρακτήρα προσωπικό και από τις δύο πλευρές. Και οι πιστωτές απέτυχαν να παράσχουν μια ρεαλιστική προσέγγιση για το ελληνικό χρέος, ίσως λόγω του φόβου της Γερμανίας ότι θα έπονταν η Ιταλια, η Πορτογαλία και η Ισπανία, ζητώντας και εκείνες ελάφρυνση.

Οποιος κι εάν είναι ο λόγος, η Γερμανία συμπεριφέρθηκε στην Ελλάδα άσχημα, αποτυγχάνοντας να παράσχει την ενσυναίσθηση, την ανάλυση και την ελάφρυνση του χρέους που απαιτούντο. Κι εάν το έπραξε αυτό για να τρομάξει την Ιταλία και την Ισπανία, θα έπρεπε να θυμηθεί την επιτακτική συμβουλή του Καντ: Τις χώρες, όπως και στα άτομα, πρέπει να τις αντιμετωπίζουμε ως οντότητες και όχι ως μέσα.

Οι πιστωτές είναι κάποιες φορές σοφοί και κάποιες άλλες απίστευτα ανόητοι. Η Αμερική, η Βρετανία και η Γαλλία στάθηκαν απίστευτα ανόητες στη δεκαετία του '20 επιβάλλοντας υπερβολικές πληρωμές επανορθώσεων στη Γερμανία μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις δεκαετίες του '40 και του '50 οι Ηνωμένες Πολιτείες υπήρξαν ένας σοφός πιστωτής, παρέχοντας στη Γερμανία νέα κεφάλαια μέσω του σχε΄διου Μάρσαλ και ακολούθησε η διαγραφή χρέους το 1953.

Στη δεκαετία του '80 οι ΗΠΑ ήταν ένας κακός πιστωτής αξιώνοντας υπερβολικές αποπληρωμές οφειλών από τη Λατινική Αμερική και την Αφρική. Στη δεκαετία του '90 και αργότερα συμπεριφέρθηκαν πιο έξυπνα, βάζοντας στο τραπέζι την ελάφρυνση του χρέους. Το 1989, οι ΗΠΑ ήταν αρκετά έξυπνες για να παράσχουν ελάφρυνση χρέους στην Πολωνία (και η Γερμανία ακολούθησε, αν και δυσανασχετώντας). Το 1992 η ανόητη επιμονή τους για αυστηρή εξυπηρέτηση των χρεών της σοβιετικής περιόδου από τη Ρωσία έβαλε τις ρίζες για τις σημερινές τεταμένες σχέσεις.

Οι αξιώσεις της Γερμανίας έχουν φέρει την Ελλάδα ακριβώς στο σημείο πριν από την κατάρρευση, με πιθανές καταστροφικές συνέπειες για την Ελλάδα, την Ευρώπη και την παγκόσμια φήμη της Γερμανίας. Σήμερα είναι ο καιρός για επίδειξη σοφίας και όχι ακαμψίας. Και σοφία δεν σημαίνει χάδι. Η διατήρηση μιας ειρηνικής και ευημερούσας Ευρώπης είναι η πιο ζωτική ευθύνη που έχει η Γερμανία. Είναι όμως, ταυτόχρονα, και το πιο ζωτικό εθνικό της συμφέρον.

 Πηγή : tvxs.gr

Die Welt: Οι Ευρωπαίοι βλέπουν το 4ο Ράιχ να αναγεννιέται στη Γερμανία Λόγω Ελλάδας

 

«Ένα κύμα μίσους για τη Γερμανία κατακλύζει την Ευρώπη» είναι ο τίτλος δημοσιεύματος της γερμανικής εφημερίδας Die Welt, η οποία βλέπει με αφορμή την Ελλάδα το μίσος απέναντι στη Γερμανία να παίρνει πανευρωπαϊκές διαστάσεις.

«Πριν από έναν χρόνο όλα ήταν διαφορετικά», γράφει η εφημερίδα. «Ο γερμανικός λαός παρουσιαζόταν στον αμερικανικό, τον ιταλικό ακόμη και στον αυστριακό Τύπο ως αυτός που έλυνε προβλήματα, έκανε μακροπρόθεσμα σχέδια, ως το πρότυπο που θα έπρεπε να ακολουθούν όλες οι σύγχρονες χώρες», παρατηρεί η εφημερίδα.

Μετά την καταλυτική ανάμειξη της Γερμανίας στην ελληνική κρίση όμως, το προφίλ της Γερμανίας φαίνεται να περνάει τη δική του κρίση. «Τώρα πια όμως, προωθείται η εικόνα του μισητού Γερμανού ο οποίος δεν διστάζει να υποτάξει μικρά κράτη, ο οποίος αψηφά τις ειρηνευτικές συνθήκες με τον εθνικισμό του και γεμίζει ανυπεράσπιστες οικονομίες με τον στρατιωτικό του εξοπλισμό», συνεχίζει το δημοσίευμα.

«Το μίσος για τη Γερμανία έχει ξεπεράσει εδώ και καιρό τα όρια της Ελλάδας και έχει εξαπλωθεί και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες», αναφέρει η εφημερίδα και εξηγεί: «Στα ιταλικά μέσα ενημέρωσης γίνεται λόγος για βασανιστές κρατών, για τη μανία της Γερμανίας να υπερισχύσει ‘όλων’. Για μια Ευρώπη την οποία και πάλι η Γερμανία βομβαρδίζει μέχρι να την καταστρέψει και τώρα παρακολουθεί από ψηλά τη θέα. Για το ένστικτο των Γερμανών για παντοδυναμία. Για το τέταρτο Ράιχ».

Όπως σημειώνει η  Die Welt: «Ο Ιταλός κοινωνιολόγος Λέλιο Ντεμικέλις έγραψε σε κείμενό του: ‘Όπως ο Βίλι Μπραντ κάποτε υποκλίθηκε στη Βαρσοβία, έτσι τώρα αναγκάζει η Μέρκελ τους Έλληνες και τους άλλους Ευρωπαίους να υποκλιθούν στο Βερολίνο’. Οι αφορισμοί αυτοί δεν περιορίζονται γεωγραφικά».

Ακόμη και ο Αυστριακός καγκελάριος Βέρνερ Φάιμαν, αν και κάπως πιο διπλωματικά, υιοθετεί ανάλογη ρητορική, σύμφωνα με τη Welt. Όπως σημειώνει τέλος το δημοσίευμα και ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Ζαν Άσελμπορν έκανε λόγο επανειλημμένα για τα «φαντάσματα του παρελθόντος», ενώ ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι μίλησε για την «αφάνταστη ταπείνωση» των Ελλήνων από τη Γερμανία.

Ανάλογο είναι το κλίμα και στην Πορτογαλία, όπου μέσα μαζικής ενημέρωσης της χώρας παρουσιάζουν τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ως τη μεγαλύτερη απειλή για την ήπειρο, «πολύ μεγαλύτερη από την τρομοκρατία και τον λαϊκισμό», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν.

Όμως και σε πιο μετριοπαθείς χώρες, όπως για παράδειγμα στο Βέλγιο, τα πράγματα δεν είναι διαφορετικά. Η φλαμανδική εφημερίδα De Standaard γράφει για τη «Γερμανία και τους 18 νάνους», επισημαίνοντας ότι πλέον δεν πρόκειται «για τη συμπαθητική χώρα της επανένωσης».

Η αντιπάθεια της Ευρώπης στη σύγχρονη ηγεμονία της Γερμανίας φαίνεται άλλωστε και στη διαδικτυακή εκστρατεία μποϊκοτάζ γερμανικών προϊόντων #BoycottGermany, που ξεκίνησε από την Ισπανία, σημειώνει η εφημερίδα.

Πηγή : tvxs.gr

Ζακ Ντελόρ: Η ευρωζώνη απέτυχε, χρειάζεται ανοικοδόμηση

«Το σύστημα της ευρωζώνης είναι μη κυβερνήσιμο και δεν μπορεί να διαρκέσει άλλο», δήλωσε ο Ζακ Ντελόρ, πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (1985-1994) και ένας εκ των «σοφών οραματιστών» της Ευρώπης, όπως τον αποκαλούν οι Γάλλοι. Ο Ζαν Ντελόρ τονίζει πως θα πρέπει να οικοδομηθεί εκ νέου η Οικονομική και Νομισματική Ένωση.

Σε αφιέρωμα της Journal du Dimanche, όπου δημοσιεύεται και σχετικό άρθρο του Φρανσουά Ολάντ, αναφέρεται πως ο Ζακ Ντελόρ είχε προειδοποιήσει πως «η Ευρώπη κλυδωνίζεται ανάμεσα στην επιβίωση και στην παρακμή».

Εξάλλου από την υιοθέτηση του ενιαίου νομίσματος είχε επισημάνει την ανάγκη στήριξής του πάνω σε δύο πυλώνες: τον οικονομικό και τον νομισματικό. Μόνο έτσι θα είχε κατορθώσει να προχωρήσει ισορροπημένα η Ευρωζώνη. Από το 1997 εξηγούσε, ότι ήταν απαραίτητο ένα σύμφωνο συντονισμού των οικονομικών πολιτικών, παράλληλα με τα δημοσιονομικά και νομισματικά δεδομένα. «Κάνεις δεν τον άκουσε», σημειώνει το δημοσίευμα.

Σήμερα, ο Ζακ Ντελόρ δηλώνει: «Αυτό το σύστημα σήμερα (της Ευρωζώνης), είναι μη κυβερνήσιμο και δεν μπορεί να διαρκέσει άλλο. Θα πρέπει να οικοδομηθεί εκ νέου η Οικονομική και Νομισματική Ένωση».

Αναφορικά με την ελληνική κρίση, ο Ζακ Ντελόρ επισημαίνει στα λατινικά την έλλειψη αλληλεγγύης. «Αυτή η κρίση λέει πολλά για την έλλειψη “affectio societatis” (κοινωνικής στοργής), στην Ευρώπη του σήμερα», αναφέρει.  «Για την ώρα, αποφεύχθηκε το χειρότερο. Η Ευρώπη όμως δεν είναι πλέον μια ηθική εξουσία. Πρέπει να αποκαταστήσουμε την ηθική δύναμη που αποτέλεσε τη δύναμη της Ευρώπης σε άλλες περιόδους, όπως σε αυτή της πτώσης του τείχους του Βερολίνου», τονίζει.

Πηγή : tvxs.gr

Λίγες σκέψεις για την αλληλεγγύη των Ευρωπαίων εταίρων προς την Ελλάδα

Σε μια ψύχραιμη συζήτηση για το είδος της Ένωσης  των ευρωπαϊκών χωρών θα χρειαζόταν να ανατρέξουμε στις ιδρυτικές αρχές του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ιδέας.
Πολύ γρήγορα θα διαπιστώναμε τις εξωραϊσμένες θεωρίες δημοκρατίας και κοινωνικής δικαιοσύνης που επαγγελλόταν από την ίδρυσή του και κατά τη συνεχή του εξέλιξη αυτός ο ευρωπαϊκός Παράδεισος .
Τις αρχές της αλληλεγγύης,της συνεργασίας και της συνυπευθυνότητας μεταξύ των εταίρων λέγεται ότι τις καταστρατήγησε η Ελλάδα, καθώς επί σειρά ετών αποδεχόταν ευρωπαϊκά κονδύλια , τα διασπάθιζε και τώρα ( από το 2010-15) δεν αποδίδει πίσω τα οφειλόμενα.
Εύλογη η κατηγορία, αλλά ας μας επιτραπούν, φίλοι εταίροι Ευρωπαίοι, μερικές απλοϊκές ερωτήσεις:
Ερώτημα 1ο : Η εισροή των ευρωπαϊκών κεφαλαίων στην Ελλάδα γινόταν με τη σύμφωνη γνώμη των Ευρωπαίων ηγετών;
Ερώτημα 2ο :Γινόταν έλεγχος από τους Ευρωπαίους εταίρους για την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κεφαλαίων που εισέρρεαν στην Ελλάδα;

Στο 1ο ερώτημα η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι καταφατική. Ασφαλώς και γνώριζαν και στο πλαίσιο μάλιστα της ευαγγελιζόμενης οικονομικής σύγκλισης μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών - μελών, οι φίλοι Ευρωπαίοι όχι μόνο γνώριζαν τα οικονομικά μεγέθη αλλά και ενίσχυαν ιδιαίτερα με επιδοτήσεις την παραγωγική οικονομία της Ελλάδας (sic). Για παράδειγμα, οι Έλληνες αγρότες έπαιρναν ευρωπαϊκά χρήματα με τη μορφή των επιδοτήσεων, για να ξεριζώνουν τα αμπέλια τους, τα ελαιόδεντρά τους, για να θάβουν τα πορτοκάλια ή  τα λεμόνια τους - και βέβαια με την ελεύθερη βούλησή τους πάντα . Αλίμονο ! Μπροστά στην ευρωπαϊκή απλοχεριά, ας μην είμαστε άδικοι.... ;Όχι μόνο λοιπόν γνώριζαν αλλά και μεθόδευαν συστηματικά τον εκφυλισμό της αγροτικής οικονομίας και τον μετασχηματισμό του Έλληνα αγρότη σε  παροπλισμένο στα καφενεία - και όχι χάριν των σύγχρονων μεθόδων άρδευσης- παθητικό και χειραγωγημένο από τους φιλευρωπαϊστές κομματάρχες του.

Επέκταση του σχεδίου - πρόσφατη απόδειξη - η μετατροπή των αγροτικών εκτάσεων με παραγωγικές δυνατότητες σε φωτοβολταϊκά πάρκα αντί ...επιδοτούμενων δανείων !!!

Με την ίδια βοηθητική πολιτική οι αλληλέγγυοι Ευρωπαίοι εταίροι  έδωσαν επιδοτήσεις για την κτηνοτροφία  και την αλιεία της Ελλάδας, και ειδικότερα η φίλτατη Γερμανία εισήγαγε ηλιακή ενέργεια με ειδικούς αγωγούς από την έρημο της Σαχάρα , αλλά όχι από την Ελλάδα, κυρίως διαπνεόμενη από διάθεση καλής συνεργασίας.

Αναφορικά με το 2ο ερώτημα, θα ήταν πολύ δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι μία ολόκληρη ένωση κρατών δεν κρατούσε καλούς λογαριασμούς στα έσοδα - έξοδα και άφηνε τους Έλληνες ανεξέλεγκτους στη διαχείριση των δικών της χρημάτων. Αν ωστόσο πιστέψουμε αυτό που καταλογίζουν στις σύγχρονες με την οικονομική διασπάθιση ελληνικές κυβερνήσεις, ότι δηλαδή παρέθεταν ψευδή στοιχεία της οικονομικής αναπτυξιακής πορείας στην Ελλάδα, τότε γιατί δεν κατήγγειλαν τις εκάστοτε κυβερνήσεις που διαασπάθιζαν τα χρήματα και εξαπατούσαν τους Ευρωπαίους εταίρους αλλά οδήγησαν με τη συναίνεση κυρίως των ίδιων κυβερνήσεων στην τιμωρία του ελληνικού λαού δια της επιβολής μέτρων αποπληρωμής του χρέους;

Δεν ήθελαν λοιπόν να τιμωρήσουν τους συνενόχους τους - που δεν ήταν άλλοι από τους Έλληνες ηγέτες - αλλά τον ελληνικό λαό που όπως φαίνεται ζούσε πιο ευχάριστα από τους άλλους ευρωπαϊκούς λαούς και κατά τη δική τους αντίληψη δικαίου διέπραττε ύβριν. 

 Αυτό έπρεπε να τιμωρηθεί. Και τιμωρήθηκε με την πρόσφατη διεκτραγωδούμενη πολιτική διαπραγμάτευση, που δεν θα τελείωνε παρά μόνο με την κεφαλή επί πίνακι των Ελλήνων, που τόλμησαν  να κάνουν δημοψήφισμα και να πουν και ΟΧΙ. στην ευρωπαϊκή λιτότητα!!!

Με τέτοιους φίλους, τι τους θέλεις τους εχθρούς...

Ταπείνωση της Ελλάδας. Αλλά γιατί;

Το Der Spiegel αποκάλεσε «φρικαλεότητες» τους όρους που οι δανειστές επέβαλλαν στην Ελλάδα, προκειμένου να της χορηγήσουν (κι άλλα) δάνεια.  Από το Podemos, έγινε λόγος για μετατροπή της Ελλάδας σε «οικονομικό προτεκτοράτο της ΕΕ». Στη Σουηδία που ζω, οι αναλυτές κάνουν λόγο για μια από τις σκληρότερες τιμωρίες που επιβάλλει η ΕΕ, σε μέλος της. Για «κανονική τρομοκρατία» έγραψε την προηγούμενη εβδομάδα, γνωστός αναλυτής στην συντηρητική εφημερίδα Svenska Dagbladet, χωρίς καν τη χθεσινή συμφωνία. Ο Βαρουφάκης έκανε λόγο σήμερα, για «νέα Συνθήκη των Βερσαλλιών».

Παντού στον κόσμο, υπάρχει η αίσθηση ότι η Ελλάδα, δεν υποχρεώθηκε απλά να υπογράψει μια σκληρή συμφωνία. Είναι πια κοινό μυστικό και πανθομολογούμενο, ότι η χώρα ουσιαστικά ταπεινώθηκε με κάθε επισημότητα, από τους λεγόμενος φίλους της. Ουδέποτε στη νεότερη ιστορία της Ευρώπης, εν καιρό ειρήνης, μια χώρα υποχρεώθηκε σε τέτοια ταπεινωτική τιμωρία. Αν εξαιρέσει κανείς τη Συνθήκη των Βερσαλλιών, που σκοπό είχε να τιμωρήσει σκληρά για ο,τι έκανε αλλά και να αποτρέψει τη Γερμανία να γίνει το «θηρίο» που τελικά έγινε, δεν υπάρχει άλλο παράδειγμα, τόσο σκληρής τιμωρίας. Ούτε καν στη Γερμανία μετά τον Χίτλερ, αν σκεφτούμε πως μόλις οκτώ χρόνια μετά τη συντριβή του ναζισμού, η Ευρώπη διέγραφε το μισό της χρέος. Ακόμα και σε χώρες που αιματοκύλισαν κυριολεκτικά άλλες χώρες και προκάλεσαν Γενοκτονίες- μόλις προχθές συμπληρώθηκαν 20 χρόνια από τη Σρεμπρένιτσα- τέτοιοι σκληροί οικονομικοί όροι, δεν επιβλήθηκαν.

Υπάρχει εύλογα ένα ερώτημα: Γιατί άραγε η Ευρώπη, αποφάσισε να κάνει την Ελλάδα το οικονομικό Κόσοβο του 21 αιώνα; Γιατί αποφάσισε, να αντικαταστήσει τους κυανόκρανους του KFOR που επιτηρούν την εύθραυστη ειρήνη στο Κόσοβο, με τους εκπροσώπους των Θεσμών στην Αθήνα; Οι οποίοι, όπως οι εκπρόσωποι του KFOR στο Κόσοβο, δίνουν ουσιαστικά εντολές στη κυβέρνηση, πώς θα κυβερνά και πώς θα λειτουργεί το κράτος, και αυτοί, θα μπαίνουν στα υπουργεία και θα ελέγχουν αυστηρά και με κάθε λεπτομέρεια, οποιοδήποτε νομοσχέδιο ετοιμαστεί προς ψήφιση.

Ποιον πόλεμο έκανε η Ελλάδα και το έχασε; Σε ποιους επιτέθηκε; Τι πληρώνουν οι Έλληνες και πρέπει να ταπεινωθούν τόσο βάναυσα; Τα ερωτήματα, αυτά και πολλά περισσότερα, παραμένουν και αναμένουν απάντηση. Αναμένουν απάντηση από μια Ευρώπη που, ας μην γελιόμαστε, στην περίπτωση της Ελλάδας, φέρθηκε ακριβώς όπως θα φερόταν σε ένα ιμπεριαλιστικό κράτος, που επιτέθηκε αναίτια σε ένα μέλος της συμμαχίας. Όχι. Αυτή, δεν μπορεί να είναι η Ευρώπη της αλληλεγγύης. Και δεν μπορεί να είναι διότι δεν μπορεί με κανένα τρόπο, η ταπείνωση να «βαφτιστεί» αλληλεγγύη. Και η Ελλάδα, όσο και να το κρύψουμε, ταπεινώθηκε.

Του Niko Ago

Πηγή : altsantiri.gr

Σχόλια και κριτική των Θεμάτων της Νεοελληνικής Γλώσσας - Πανελλήνιες 2015

Τα θέματα της Νεοελληνικής Γλώσσας των Πανελληνίων 2015

Τα σχόλια - ενδεικτικές απαντήσεις της Πανελλήνιας ένωσης Φιλολόγων

Νεοελληνική Γλώσσα Γενικής Παιδείας

Αξιολόγηση του κειμένου

Το κείμενο που δόθηκε στις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας είναι διασκευή του κειμένου  «Εμείς και οι αρχαίοι χὠροι  θέασης και ακρόασης» του καθηγητή Β. Λαμπρινουδάκη στον συλλογικό τόμο «Διάζωμα» Κίνηση πολιτών για την ανάδειξη των αρχαίων θεάτρων, εκδόσεις Διάζωμα, 2009.

Η επιλογή του κειμένου είναι επιτυχής, καθώς ανταποκρίνεται στις γνώσεις των μαθητών, και επίκαιρη, λόγω του σημερινού εορτασμού της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων. Επιπλέον, συμβάλλει στη συνειδητοποίηση, εκ μέρους των μαθητών, της σημασίας της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Το θέμα  του εντάσσεται στους Θεματικούς Κύκλους που αποτελούν διδακτέα ύλη του μαθήματος  Έκθεση-Έκφραση της Γ’ Λυκείου. Η διατύπωση του κειμένου είναι σαφής και η δόμησή του ευκρινής.

Απαντήσεις στα ερωτήματα

Α1. Η δομή του κειμένου καθοδηγεί αποτελεσματικά στη σύνθεση περίληψης.

Β1. Οι ερωτήσεις κατανόησης βοηθούν τους μαθητές/τριες να επισημάνουν τα καίρια σημεία του κειμένου και να το αναγνώσουν  κριτικά, απαντώντας στο Σ ή Λ της πρότασης. Ας σημειωθεί ότι πρώτη φορά δίδεται  αυτή η μορφή ερώτησης στους πανελλαδικά εξεταζόμενους μαθητές (Α=Σ, Β=Λ, Γ=Λ, Δ=Λ, Ε=Σ).

Β2. α. Η παράγραφος αναπτύσσεται  με διαίρεση και παραδείγματα: υποδιαίρεση των μνημείων και επεξηγηματικά παραδείγματα.  

Β2. β. καταρχάς/αρχικά

ταυτόχρονα/συγχρόνως

ωστόσο/άλλωστε  

Β3.α. Ενδεικτικά συνώνυμα:   διαδραματίζεται, αναπτύσσεται

                                      υπολείμματα, απομεινάρια

                                      σκοπός, στόχος

                                      προσπέλαση, πρόσβαση

                                      πλήρης, συνολική

                                     

Β3. β. Ενδεικτικά αντώνυμα:  συμπτυσσόταν, υποβαθμιζόταν

                                                απραξία, αδράνεια

                                                αδιερεύνητων, ανεξερεύνητων

                                                αγνοούμε, διαπορούμε

                                                απόκρυψη, παράβλεψη

Επισημαίνεται ότι η επιλογή των συγκεκριμένων λέξεων του κειμένου, λόγω της μεταφορικής σημασίας τους, δημιουργεί προβλήματα στην εύρεση κυριολεκτικών συνωνύμων και αντωνύμων.

Β4. α. Η διπλή παύλα εμπεριέχει πρόσθετες, επεξηγηματικές και σημαντικές πληροφορίες.

Β4.β. Το τρίτο πρόσωπο, στο οποίο διατυπώνεται ο λόγος, στοχεύει στην αντικειμενικότητα και τη  δήλωση γενικώς αποδεκτών απόψεων.

üΓενικά,  οι ασκήσεις ανταποκρίνονται στις δυνατότητες των υποψηφίων. 

Γ1.  Οι υποψήφιοι καλούνται να διατυπώσουν τις σκέψεις τους σε μορφή εκφωνημένου λόγου, δηλ. απαιτείται η δήλωση συγκεκριμένου επικοινωνιακού  πλαισίου. Η ανάπτυξη του θέματος υποστηρίζεται επαρκώς από τις απόψεις του κειμένου. Τα ερωτήματα είναι σαφή, καλύπτουν το εύρος της ζητούμενης ανάπτυξης και ανταποκρίνονται στις γνωστικές και βιωματικές  δυνατότητες των εξεταζομένων.

Από την ΠΕΦ

ΕΠΩΝΥΜΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ : Πριν θριαμβολογήσουμε για την ευκολία των θεμάτων ή στηλιτεύσουμε την ενδεχόμενη δυσκολία τους, καλώ συναδέλφους προς συζήτηση τα εξής σημεία:

1ον Η  επιλογή θέματος είναι κατά τη γνώμη μου επαναλαμβανόμενη : Πολιτιστικά μνημεία, σχέση του μαθητή με την παράδοση κλπ

2ον Η καινοτομία εξαντλείται στην αλλαγή της Β1 άσκησης από ανάπτυξη παραγράφου σε πολλαπλής επιλογής άσκηση.

3ον Η άσκηση Β2α Θεωρώ ότι επιδέχεται την απάντηση : "Δεν υπάρχει ανάπτυξη. Η παράγραφος εμφανίζεται μόνο με τη Θεματική της περίοδο, η οποία εμπεριέχει διευκρινιστικές πληροφορίες αλλά δεν αποτελεί ανάπτυξή της"

Κακαράκη Σταυρούλα 

Φιλόλογος

Θέλει αρετή και φρόνηση η Δημοκρατία

Είναι κοινή παραδοχή ότι ουδέποτε στη χώρα μας  οι θεσμοί του δημοκρατικού πολιτεύματος της νεότερης Ελλάδας δεν λειτούργησαν ομαλότερα απ’ όσο στις μέρες μας. Θα πρόσθετα και τούτο: ότι ποτέ στο παρελθόν τα πολιτικά πάθη δεν ήταν τόσο απονευρωμένα. Κάτι  πολύ πιο σημαντικό : ποτέ οι πολίτες δεν είχαν σε καθημερινή βάση – τόσο εκτεταμένη και τόσο άμεση πρόσβαση στα τρέχοντα πολιτικά γεγονότα, τόσες αναλύσεις , τόσες διαμετρικά αντίθετες και παράλληλα προσφερόμενες στον καναπέ του σπιτιού μας εκτιμητικές κρίσεις.

Μολοντούτο , δεν είναι λίγοι εκείνοι που αποστασιοποιούνται από τον τρόπο λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Όλο και πιο συχνά γίνεται λόγος ή διακριτικός υπαινιγμός ότι υπάρχει μια σταθερή ανακύκλωση: από τη μια μεριά, πολλά (κυρίως ηλεκτρονικά )Μέσα Μαζικού Επηρεασμού, που περνούν γραμμή, καθώς τα μηνύματά των απορροφούνται  δίχως εγρήγορση και χωρίς περίσκεψη, ιδίως σε βραδινές ώρες, όταν ο κάματος της ημέρας έχει εξαντλήσει τα όποια αποθέματα  για λογική επαγρύπνηση. Και από την άλλη μεριά, οι σφυγμομετρήσεις που επακολουθούν , καταγράφοντας τις εντυπώσεις και τις συναισθηματικές αντιδράσεις,  που τώρα αντικαθρεφτίζουν οι δέκτες του μαζικού επηρεασμού.

Ασφαλώς,  αυτή δεν είναι η μοναδική αδυναμία της Δημοκρατίας. Είναι όμως η πιο χαρακτηριστική. Ήδη, από την εποχή του ο Αριστοτέλης εφιστούσε την προσοχή στη σταθερή παθογένεια, ότι ναι μεν ο λαός ( ο δήμος) αποφασίζει κυριαρχικά, όμως αυτή η κυριαρχική κρίση είναι που «άγεται και φέρεται» από τους δημαγωγούς, που λειτουργούν με την ίδια διαβρωτική  διεισδυτικότητα, όπως οι κόλακες στα αυταρχικά καθεστώτα. Αυτή η αδυναμία είναι στην εποχή μας ακόμη εντονότερη, καθώς η δημαγωγία ασκείται πια με τους σοφά μελετημένους κανόνες  της σύγχρονης επιστήμης της επικοινωνιολογίας και με τις ηλεκτρονικές  εφαρμογές της.

Η υπεροχή λοιπόν του δημοκρατικού πολιτεύματος έναντι όλων των άλλων δεν έγκειται  στο ότι τάχα αυτό είναι απαλλαγμένο από αδυναμίες και παγίδες. Κοινή όμως είναι η παραδοχή ότι όλα τα άλλα πολιτεύματα είναι πολύ πιο επικίνδυνα. Αυτήν την παραδοχή συμμεριζόταν και ο Αριστοτέλης, με τα λόγια: « όμως δε ασφαλεστέρα και  αστασίαστος μάλλον η δημοκρατία της ολιγαρχίας». Με το να αποφασίζει η πλειοψηφία των πολιτών διασφαλίζεται σε τέτοια έκταση η κοινωνική ειρήνη, ώστε να αποφεύγονται  οι τυχόν κραδασμοί από αντιδράσεις οργανωμένων μειοψηφιών,  που θέτουν σε κίνδυνο τη λειτουργία των θεσμών της πολιτείας και της κοινωνικής συμβίωσης. [ … ]

 Η Δημοκρατία εξασφαλίζει σταθερά και πάντοτε την κοινωνική ειρήνη. Όμως για να λειτουργήσει επιπροσθέτως και ως η ατμομηχανή που θα σύρει το τρένο της …θέλει αρετή και φρόνηση του λαού. Και αυτά κακά τα ψέματα δεν αφθονούν. Ασφαλώς πολλήν ευθύνη έχουν οι κυβερνήσεις από την Μεταπολίτευση ως τις μέρες μας για την εκτεταμένη διαφθορά, το βάλτωμα της καθημερινότητας στις συμπληγάδες της λεγόμενης ελληνικής δημόσιας διοίκησης, τη χαμηλής ποιότητας και τόσο κουραστική στην αναμονή της ιατρική περίθαλψη. Όμως όλοι αυτοί οι τομείς από τον κορμό του λαού επανδρώνονται και εκείνου το επίπεδο ήθους και ενεργητικότητας  καθρεφτίζουν.

Υπάρχει ελπίδα για μια νέα αλλαγή;

 Έχω τόσες φορές διαψευστεί στις προσδοκίες,  ώστε δεν τολμώ να τρέφω ελπίδες. Ο κοινός νους  πειθαναγκάζει στην παραδοχή ότι το  επίπεδο ήθους και φρόνησης  του λαού στη Δημοκρατία σηματοδοτεί τις εξελίξεις, όποια πολιτική παράταξη κι αν διαχειρίζεται το αποτέλεσμα των εκλογικών αναμετρήσεων. Μια ματιά στους οργανισμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης με την ποικιλία της διακυβέρνησης από όλες τις κομματικές παρατάξεις πείθει ότι οι παθογένειες της μεγάλης πολιτικής διακυβέρνησης  εξίσου ενδημούν και στη μικρή τοπική πολιτική κοινωνία.

Για όλους αυτούς τους λόγους ο σκεπτόμενος πολίτης  κρατεί αποστάσεις. Και περιμένει πολλά περισσότερα από την  μικρού βεληνεκούς επιστράτευση των  προσωπικών του δυνάμεων παρά από τα φραστικά πυροτεχνήματα της πολιτικής ζωής του τόπου.

Κ. Μπέης

Δημοσίευμα στην Ελευθεροτυπία

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 80 -100 λέξεις

Β1. Ποιες τεχνικές πειθούς χρησιμοποιεί ο συντάκτης του κειμένου για να ενισχύσει την πειστικότητα των απόψεών του ; Να αναφέρετε ένα παράδειγμα για κάθε περίπτωση .

Β2.Να διαμορφώσετε  έναν συλλογισμό με βάση το κείμενο  ξεκινώντας από την παρακάτω πρώτη προκείμενη και να τον  χαρακτηρίσετε .                                                                                               

Το επίπεδο ήθους  και φρόνησης του λαού σηματοδοτεί τις εξελίξεις στη δημοκρατία.

Β3.Να βρείτε  και να αναγνωρίσετε τους τρόπους με τους οποίους επιτυγχάνεται η συνοχή στο κείμενο.

 Β4. «περνούν γραμμή», «άγεται και φέρεται», «συμπληγάδες», «φραστικά πυροτεχνήματα», «βεληνεκούς» : Να αποδώσετε με κυριολεκτικό λόγο το νόημα των παραπάνω λέξεων και φράσεων.

Γ. Να παρουσιάσετε τις απόψεις σας σε ομιλία που εκφωνείτε στο πλαίσιο σχολικής εκδήλωσης με θέμα : « Πως μπορούν να συμβάλλουν τα ΜΜΕ στην αναβάθμιση της  Δημοκρατίας, ποια αρνητικά φαινόμενα εμφανίζονται στις μέρες μας και πως μπορούν οι νέοι να ασκηθούν στην κριτική ενημέρωση που καλλιεργεί την πολιτική τους συνείδηση»  (Όριο λέξεων 500-600).

Ο Paulo Freire μιλάει για «τα προσόντα ενός προοδευτικού δασκάλου»

Θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι τα προσόντα για τα οποία θα μιλήσω, τα οποία θεωρώ απαραίτητα για τον προοδευτικό δάσκαλο, είναι προσόντα που αποκτώνται σταδιακά, μέσα από την καθημερινή πρακτική. Επιπλέον, αναπτύσσονται μέσα από την πρακτική, παράλληλα με την πολιτική απόφαση ότι ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι εξαιρετικής σημασίας. Έτσι, τα προσόντα για τα οποία θα μιλήσω δεν μπορούμε να τα έχουμε εκ γενετής ούτε μπορούν να μας δοθούν με διάταγμα ή ως δώρο. Επίσης, η σειρά με την οποία τα παρουσιάζω εδώ δεν αφορά την αξία τους. Είναι όλα εξίσου αναγκαία για μια προοδευτική εκπαιδευτική πράξη.

Θα αρχίσω με την ταπεινοφροσύνη, χωρία να υπονοείται με κανένα τρόπο η έλλειψη αυτοσεβασμού, η μοιρολατρία ή η δειλία. Αντίθετα, η ταπεινοφροσύνη προϋποθέτει θάρρος, αυτοπεποίθηση, αυτοσεβασμό και σεβασμό για τους άλλους.
Η ταπεινοφροσύνη μας βοηθά να καταλάβουμε μια προφανή αλήθεια: κανείς δεν τα ξέρει όλα. Κανείς δεν τα αγνοεί όλα. Όλοι ξέρουμε κάτι. Όλοι αγνοούμε κάτι. Κάποιος χωρίς ταπεινοφροσύνη δεν μπορεί καν να ακούσει με σεβασμό εκείνους που θεωρεί πολύ κατώτερους του δικού του επιπέδου ικανοτήτων […]

Μια από τις ελλείψεις που μπορεί να έχει ο εκπαιδευτικός είναι η ανικανότητα να παίρνει αποφάσεις. Μια τέτοια αναποφαστικότητα εκλαμβάνεται από τους μαθητές είτε ως ηθική αδυναμία είτε ως επαγγελματική ανικανότητα. Οι δημοκρατικοί εκπαιδευτικοί δεν πρέπει να ακυρώνουν τον εαυτό τους στο όνομα της δημοκρατικότητάς τους. Αντίθετα, μολονότι δεν μπορούν να πάρουν την αποκλειστική ευθύνη για τη ζωή των μαθητών τους, δεν πρέπει στο όνομα της δημοκρατίας να αποφύγουν την ευθύνη της λήψης αποφάσεων. Παράλληλα, δεν πρέπει να αυθαιρετούν στις αποφάσεις τους […]

Μολονότι αναγνωρίζω ότι αυτές οι σκέψεις περί προσόντων είναι ανολοκλήρωτες, θα ήθελα επίσης να αναφέρω με συντομία τη χαρά της ζωής, που τη θεωρώ θεμελιώδη αρετή για τη δημοκρατική εκπαιδευτική πρακτική.

Είτε είμαστε πρόθυμοι να ξεπεράσουμε παραλείψεις ή ασυνέπειες είτε όχι, με ταπεινοφροσύνη, με στοργική αγάπη, με θάρρος, ανοχή, ικανότητα, αποφαστικότητα, υπομονή – ανυπομονησία και λεκτική φειδώ, συμβάλλουμε στη δημιουργία ενός ευτυχισμένου, χαρούμενου σχολείου. Εργαζόμαστε για ένα σχολείο – περιπέτεια, ένα σχολείο που πάει μπροστά, που δεν φοβάται να ριψοκινδυνεύει, που απορρίπτει τη στασιμότητα. Είναι ένα σχολείο που σκέφτεται, συμμετέχει, δημιουργεί, μιλά, αγαπά, φαντάζεται, αγκαλιάζει με πάθος και λέει ναι στη ζωή. Δεν είναι ένα σχολείο που σιωπά και παραιτείται.

Πράγματι, ο εύκολος τρόπος να αντιμετωπίσουμε τα εμπόδια που ορθώνονται από την κυβερνητική περιφρόνηση και την αυθαιρεσία των αντιδημοκρατικών αρχών είναι η μοιρολατρική παραίτηση, στην οποία πολλοί από εμας καταφεύγουμε.

«Και τι μπορώ να κάνω; Είτε με αποκαλούν δάσκαλο είτε στοργική μητέρα, εγώ πάλι είμαι κακοπληρωμένος, αγνοημένος και παραμελημένος. Ας είναι, λοιπόν». Στην πραγματικότητα αυτή είναι η πιο βολική θέση, αλλά είναι και η θέση αυτού που παραιτείται από τον αγώνα, που παραιτείται από την ιστορία. Είναι η θέση εκείνων που αποκηρύσσουν τη σύγκρουση, η έλλειψη της οποίας υπονομεύει την αξιοπρέπεια της ζωής. Δεν μπορεί να υπάρξει ζωή ή ανθρώπινη ύπαρξη χωρίς αγώνα και σύγκρουση. Η σύγκρουση ενυπάρχει στη συνείδησή μας. Αν αρνηθούμε τη σύγκρουση παραβλέπουμε τις πιο θεμελιακές όψεις της φυσικής και της κοινωνικής μας εμπειρίας. Προσπαθώντας να αποφύγουμε τη σύγκρουση, συντηρούμε το στάτους κβο.

Δεν βλέπω, συνεπώς, άλλη εναλλακτική λύση για τους εκπαιδευτικούς από την ενότητα μέσα στην ποικιλομορφία των ενδιαφερόντων τους για να υπερασπίσουν τα δικαιώματά τους. Αυτά τα δικαιώματα περιλαμβάνουν το δικαίωμα της ελευθερίας στη διδασκαλία, το δικαίωμα να λένε τη γνώμη τους. Το δικαίωμα για καλύτερες συνθήκες στην άσκηση του παιδαγωγικού τους έργου, το δικαίωμα να παίρνουν πληρωμένες ετήσιες άδειες για επιμόρφωση, το δικαίωμα να είναι συγκροτημένοι. Το δικαίωμα να κρίνουν τις αρχές χωρίς το φόβο αντίποινων (που συνεπάγεται το καθήκον να κρίνουμε ειλικρινά). Το δικαίωμα στο καθήκον να είναι σοβαροί και σαφείς και να μην ψεύδονται για να επιβιώσουν.

Πρέπει να αγωνιζόμαστε ώστε αυτά τα δικαιώματα όχι μόνο να αναγνωριστούν, αλλά και να γίνουν σεβαστά και να εφαρμοστούν. Κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί να αγωνιστούμε στο πλευρό των συνδικαλιστικών οργανώσεων κι άλλες φορές εναντίον τους, αν η ηγεσία τους είναι σεχταριστική, είτε είναι αριστερή είτε δεξιά. Άλλες φορές πάλι μπορεί να πρέπει να αγωνιστούμε ως προοδευτική διοίκηση ενάντια στην οργισμένη αντίδραση της συντήρησης, των προσηλωμένων στις παραδόσεις και εναντίον των νεοφιλελεύθερων που βλέπουν τον εαυτό τους ως το απαύγασμα της ιστορίας […]

Οι προοδευτικοί εκπαιδευτικοί πρέπει να πείσουν τον εαυτό τους ότι δεν είναι μόνο δάσκαλοι – κάτι τέτοιο δεν ευσταθεί – δεν είναι μόνο ειδικοί της διδασκαλίας. Είμαστε πολιτικοί αγωνιστές, επειδή είμαστε δάσκαλοι. Η δουλειά μας δεν τελειώνει στη διδασκαλία των μαθηματικών, της γεωγραφίας, του συντακτικού, της ιστορίας. Η δουλειά μας είναι να διδάξουμε αυτά τα πράγματα με σοβαρότητα και επιδεξιότητα, αλλά και να συμμετέχουμε, να αφιερωθούμε στον αγώνα για να νικηθεί η κοινωνική αδικία.

Πηγή: Λόγια Εκπαιδευτικών

Mεταφορά από tvxs.gr 

Εθελοντισμός, Νέοι , Ψυχαγωγία,Κοινωνική Προσφορά

Γνωρίστε τον κόσμο με δωρεάν ή πάμφθηνες διακοπές με ΜΚΟ.

  

Διακοπές και εθελοντισμός, αλλά και όχι μόνο. Καινούργιες εμπειρίες και διακοπές δωρεάν για νέους ή με κόστος που δεν θα το πιστεύετε μέσα από προγράμματα  Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ), που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας και διεθνώς. Ανακαλύψτε φοιτητικές και εθελοντικές ΜΚΟ. Επιλέξτε ανάλογα με τα…γούστα σας γνωρίστε πολιτισμούς και ταξιδέψτε στον κόσμο μέσα από τις πιο δημοφιλής ΜΚΟ! 

• Η ANCE (Δίκτυο Εμπειρογνωμόνων Αθήνας) δραστηριοποιείται για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και την υποστήριξη των ευπαθών κοινωνικών ομάδων στην Ευρωπαϊκή Ενωση και τις αναπτυσσόμενες χώρες. Συνεργάζεται με διάφορους φορείς όπως για την καταπολέμηση κάθε μορφής ρατσισμού και κοινωνικού αποκλεισμού και την ενίσχυση πληθυσμών που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές και πολέμους. Με άξονα εθελοντικά προγράμματα -όπως το «Εκπαίδευση για όλους»- δίνει τη δυνατότητα σε νέους ηλικίας 18 έως 30 ετών να συμμετέχουν σε δράσεις σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, καλύπτοντας τα βασικά τους έξοδα για τη μετάβαση, τη διαμονή και τη διατροφή.

       

• Η ΕΛΙΞ καλλιεργεί την εθελοντική συνείδηση και προσφορά. Κύρια δραστηριότητά της είναι η διοργάνωση διεθνών προγραμμάτων εθελοντικής εργασίας και οι ανταλλαγές νέων που υλοποιούνται σε πάνω από 50 προορισμούς ανά τον κόσμο σε συνεργασία με τα μέλη του παγκόσμιου δικτύου “Alliance network of voluntary serviceorganizations”. Τα προγράμματα εθελοντικής εργασίας (workcamps) γίνονται στην Ελλάδα και το εξωτερικό και αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος, στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και στην κοινωνική προσφορά.  Οι εθελοντές συμμετέχουν σε δραστηριότητες όπως προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, εργασίες σε παραδοσιακά κτίσματα,  απασχόληση παιδιών σε ιδρύματα, στήριξη ατόμων με αναπηρία.  

• AEGEE, η πανευρωπαϊκή φοιτητική ΜΚΟ με την δημοφιλή δράση της «θερινά πανεπιστήμια» που δεν αφορά μαθήματα ή εθελοντική εργασία αλλά μόνο ταξίδι και βόλτες στο πλαίσιο σύσφιξης των νέων της Γηραιάς Ηπείρου. Πρόκειται για μια ευκαιρία πολυήμερων διακοπών νέων από 18 έως 30 ετών σε όλη την Ευρώπη από Ιούνιο και έως Σεπτέμβριο με το κόστος συμμετοχής 200 ευρώ για δύο εβδομάδες το οποίο περιλαμβάνει μετακινήσεις, διαμονή και διατροφή.

 Πληροφορίες: www.ance-hellas.org , 210-8215343. 

Πηγή: http://www.doreandiakopes.com/

ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ

Σε τι διαφέρει η φιλανθρωπία όπως την εννοούσαμε στις αρχές του αιώνα από τον ανθρωπισμό όπως τον αντιλαμβανόμαστε σήμερα; Είναι ένας προβληματισμός που ουσιαστικά διαφοροποιεί την ανθρωπιστική δράση όπως την έχουμε βιώσει μέχρι σήμερα στους Γιατρούς χωρίς Σύνορα από τη λογική του ‘Συνεισφέρω κινούμενος από οίκτο και ελεημοσύνη’. Η ανθρωπιστική δράση σε κάνει συμμέτοχο στην κάλυψη των αναγκών των ανθρώπων και αλληλέγγυο στο πρόβλημα.

Οι εθελοντικές οργανώσεις , η εθελοντική κοινωνική πρόνοια και ο εθελοντισμός, γενικότερα, αποτελούν απόρροια των σύγχρονων συστημάτων κοινωνικής πολιτικής, αλλά και της ανάγκης της άμεσης εξυπηρέτησης και βοήθειας του ανθρώπου από τον άνθρωπο.

Οι εθελοντικές οργανώσεις προσδιορίζονται από την ύπαρξη οργανωτικής  δομής , την προσφορά  βοήθειας (ιατρικής, κοινωνικής ή άλλης) και αυτοβοήθειας χωρίς κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Εξειδικευμένα στελέχη ασκούν υπηρεσίες με στόχο τόσο την κοινωνική δράση όσο και την παροχή βοήθειας σε τομείς όπου η κρατική κοινωνική πολιτική αδρανεί ή δεν μπορεί. Αυτές οι προϋποθέσεις προσδίδουν στις εθελοντικές οργανώσεις ένα δημόσιο χαρακτήρα, αλλά δεν ταυτίζονται με κρατικούς φορείς ή Νομικά πρόσωπα Δημοσίου

Δικαίου, και διαφοροποιούνται από την ιδιωτική φιλανθρωπία ή τα ιδρύματα φιλανθρωπίας.

Μερικές βασικές διαφορές των σύγχρονων ανθρωπιστικών οργανώσεων με τα παραδοσιακά σχήματα φιλανθρωπικών παρεμβάσεων και κινήσεων εστιάζονται στα εξής  σημεία:

1. Στη διαφάνεια τόσο των αποφάσεων για τη διενέργεια προγραμμάτων όσο και, πολύ περισσότερο , των χρηματοδοτήσεων ( θεσμικών και ιδιωτικών).
2. Στις δεσμεύσεις που παίρνουν ( ή τουλάχιστον, θα πρέπει να παίρνουν ) οι Ανθρωπιστικές οργανώσεις στην ανεξάρτητη δράση.

Οι σύγχρονες τάσεις  και οι αρχές της κοινωνικής πολιτικής που επιδιώκουν συνύπαρξη και αλληλοσυμπλήρωση των προγραμμάτων πρόνοιας, ατομική και συλλογική ευθύνη και δράση, είναι επόμενο να δημιουργούν πρόσθετες και επαυξημένες ευθύνες για τις εθελοντικές οργανώσεις. Ιδιαίτερα με την παγκοσμιοποίηση των προβλημάτων , την κατάργηση των συνόρων, την οικουμενική διάσταση των προβλημάτων και αναγκών , την ταχύτητα των αλλαγών και τις τεχνολογικές εξελίξεις που επιβάλλουν την αφύπνιση και ευαισθητοποίηση των οργανώσεων αρωγής , οι Εθελοντικές / ανθρωπιστικές οργανώσεις χρειάζεται πλέον :

• Να πάρουν ενεργό θέση στη μελέτη, ανίχνευση και διερεύνηση των προβλημάτων που απασχολούν τη σύγχρονη κοινωνία, να επισημάνουν τρόπους αντιμετώπισής τους και να επιδιώξουν ανάπτυξη ανάλογης πολιτικής.
• Να οργανωθούν με εξειδικευμένο προσωπικό και τεχνολογικά μέσα.
• Να επιδιώξουν την εμπλοκή των βοηθούμενων στις οργανώσεις και να μεριμνήσουν για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων τους.
• Να οργανωθούν και να συντονιστούν μεταξύ τους αλλά και με τις κρατικές υπηρεσίες.
• Να ενθαρρύνουν την κοινωνική συμμετοχή των πολιτών όλων των ηλικιών με εθελοντική προσφορά και εργασία σε όλους τους τομείς και σε όλα τα επίπεδα δράσης . Συστηματική δηλαδή και μεθοδευμένη διάδοση και ανάπτυξη του εθελοντισμού.
• Να εφευρίσκουν πρωτοποριακές μεθόδους, ώστε να ενημερώνουν όχι μόνο τους ενήλικους και τους νέους. Γιατί με τη δραστηριοποίηση και την εμπλοκή των νέων στον εθελοντισμό καλλιεργείται η κοινωνική αλληλεγγύη και αλληλοβοήθεια, αλλά και υιοθετούνται υγιέστερες στάσεις προς τη ζωή και τις διάφορες φάσεις της.

Η αποτελεσματικότητα δεν είναι βέβαια ποτέ εξασφαλισμένη εκ των προτέρων. Αποτελεί όμως υποχρεωτική πρόθεση, η οποία πρέπει να εμφανίζεται στον προγραμματισμό κάθε αποστολής. Το στοιχείο αυτό διαφοροποιεί την πρακτική πολλών μη κυβερνητικών οργανώσεων σύμφωνα με την οποία «οι ανάγκες είναι τόσο μεγάλες που ό,τι και να κάνεις καλό είναι» καθώς και με το συμπληρωματικό «ό,τι και να κάνεις τίποτα δεν αλλάζει».

Οι εθελοντικές οργανώσεις πρέπει να στηρίζονται –οικονομικά –κυρίως σε ιδιωτικούς πόρους ( συνδρομητές, εταιρείες ή ιδιώτες στη χώρα δράσης) οι οποίοι άλλωστε παρέχουν και τη δυνατότητα άμεσης παρέμβασης σε επείγοντα. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η αποφυγή οποιασδήποτε μορφής εξάρτησης και κατ΄επέκταση διαφυλάσσεται η ανεξαρτησία από κάθε μορφή πολιτικής οικονομικής θρησκευτικής ή άλλου είδους εξουσίας.

Τέλος , να τονίσουμε πως πέρα από αυτές τις διαφοροποιήσεις των ανθρωπιστικών οργανώσεων βασική προϋπόθεση είναι η διασφάλιση του εθελοντικού χαρακτήρα στη δομή και τη δράση τους, ώστε να διατηρείται ζωντανή η σχέση τους με την κοινωνία και να προάγονται η συνεργασία και η αλληλεγγύη με βάση ανθρωπιστικά κριτήρια . Σε μια τέτοια περίπτωση, θα μπορέσουν να αναπτυχθούν σχέσεις αμοιβαιότητας μεταξύ των οργανώσεων και της κοινωνίας από την οποία πηγάζουν με απώτερο σκοπό την ανάδειξη των ευγενέστερων και υγιών στοιχείων της.

Θανάσης Παπαμίχος, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, ΑΦΙΕΡΩΜΑ,  (διασκευασμένο)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Α . Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 90-110 λέξεις. 

Β1. Κύρια πρόθεση του συντάκτη του κειμένου είναι να διαφωτίσει ή να πείσει το κοινό στο οποίο απευθύνεται; Τεκμηριώστε την απάντησή σας.

Β2. Ποιο σκοπό εξυπηρετεί η χρήση β ενικού προσώπου στην 1^η και 7^η παράγραφο. 

Β3. Η εθελοντική δράση αποβλέπει στην παροχή βοήθειας σε τομείς όπου η κρατική κοινωνική  πολιτική αδρανεί ή δεν μπορεί. Να αναπτύξετε με παραδείγματα αυτήν την άποψη σε μια παράγραφο 8-10 γραμμών. 

Β4. Να γράψετε από ένα συνώνυμο και ένα αντώνυμο για τις παρακάτω λέξεις :

Απόρροια , κερδοσκοπικό, οικουμενική, αμοιβαιότητα. 

Γ. Να γράψετε τις απόψεις σας για τον εθελοντισμό ως στάση στην ελληνική κοινωνία,  τις προϋποθέσεις ενίσχυσής του από τους νέους , τις  ατομικές και συλλογικές αξίες που καλλιεργεί .

Κορνήλιος Καστοριάδης, Ο πολέμιος της ευτελούς επικοινωνίας

 

Πολύ καλά κάνουμε όλοι μας και συχνά πυκνά ψέγουμε την παρακμιακή δημοσιογραφία επισημαίνοντας τις πράγματι τεράστιες διαστάσεις που έχει προσλάβει το τελευταίο διάστημα. Η κριτική, όμως, όλες οι κριτικές, πρέπει κάπου να καταλήγουν: ανάλυση χωρίς συμπεράσματα, χωρίς ένα κάποιο επιχειρησιακό σκέλος το οποίο να διεκδικεί δεσμευτικότητα, είναι ανάλυση κολοβή. Επιπλέον –και αυτό είναι το χειρότερο- η συνεχής αλλά μετέωρη διεκτραγώδηση ενός φαινομένου, σταδιακά αλλά αδήριτα, αυτοεκπίπτει από κριτική σε γκρίνια. Αντί να εμπνέει αντιδράσεις καυτηριάζοντας τα κακώς κείμενα, καταλήγει να μας εξοικειώνει με αυτά, προσδίδοντάς τους μάλιστα και μιαν επίφαση κανονικότητας (υπαινισσόμενη ότι αφού η παρακμή είναι πανταχού παρούσα, ίσως να είναι και αναπόφευκτη). Ενώ η πραγματική κριτική προετοιμάζει λύσεις, η γκρίνια αποτελεί μέρος του προβλήματος – ένας ενισχυτικός συντελεστής του παρακμιακού κύκλου.

Η άνοδος της ασημαντότητας…

Η κατίσχυση της μιντιακής (κυρίως τηλεοπτικής) ευτέλειας έχει βαθιές και ποικίλες καταβολές. Σε ένα από τα τελευταία έργα του με τον χαρακτηριστικό τίτλο Η άνοδος της ασημαντότητας (Peris, Seuil 1996 Αθήνα, Ύψιλον, 2000), ο Κορνήλιος Καστοριάδης (η πνευματική κληρονομιά του οποίου τιμήθηκε σε εκδήλωση που έγινε στο Γαλλικό Ινστιτούτο την περασμένη Τρίτη) υποστήριξε ότι αυτό το οποίο κυρίως χαρακτηρίζει τα ΜΜΕ είναι η προβολή του ευτελούς συνδυαστικά με τον ευτελισμό του σοβαρού. Οι επιπτώσεις είναι πολλαπλές και αλληλένδετες: πλήττεται η αισθητική μας, υπονομεύονται οι αναλυτικές μας κατηγορίες, σχετικοποιούνται τα ηθικά μας πρότυπα. Για τον Καστοριάδη, όμως, η πιο σοβαρή επίπτωση συνίσταται στη συνδυασμένη υπονόμευση της κριτικής δυνατότητας των ανθρώπων: στην πρόκληση μιας γενικευμένης κρίσης της κριτικής. Εύγλωττο παράδειγμα αποτελούν τα πρόσφατα σκάνδαλα.

 Η πρόσληψή τους μέσα από ένα κραυγαλέα σκανδαλοθηρικό πρίσμα όχι μόνο στην διαλεύκανσή τους δεν βοήθησε, αλλά – το ακριβώς αντίθετο- διαμόρφωσε τους όρους για τη σταδιακή τους απάλειψη από τη δημόσια σφαίρα. Την ώρα που τα ΜΜΕ κερδοσκοπούσαν ψαρεύοντας στα θολά νερά, οι φυσικοί και ηθικοί αυτουργοί κατάφερναν να μεταθέσουν (αν όχι να αποσείσουν) τις ευθύνες τους. Η διελκυστίνδα ωστόσο μεταξύ σκανδαλοθηρίας και κουκουλώματος δεν πρέπει διόλου να εκπλήσσει. Τίποτε δεν ευνοεί περισσότερο τη συγκάλυψη ενός σκανδάλου από τον προηγούμενο ευτελισμό του.

…και η ευθύνη της πολιτικής

Η ανάλυση του Καστοριάδη γίνεται κατανοητή αν ληφθεί υπόψη το ευρύτερο πλαίσιο εντός του οποίου ανακύπτουν τα προβλήματα που καυτηριάζει. Η κατίσχυση της ασημαντότητας αποτελεί σύμπτωμα ελλείπουσας κοινωνικής αυτονομίας: του γεγονότος ότι, παρά τις περί του αντιθέτου διακηρύξεις, οι αντιπροσωπευτικοί θεσμοί όπως τους γνωρίζουμε δεν δίνουν τελικά στις κοινωνίες τη δυνατότητα της έλλογης αυτορρύθμισης. Νόμοι και κανόνες διαμορφώνονται βέβαια εσωτερικά, όμως αυτό που κυρίως χαρακτηρίζει τη διαδικασία παραγωγής και επιβολής τους είναι η αλλοτρίωση, η ετερονομία. Εύλογο είναι η κατάσταση αυτή να προκαλεί ανησυχία, όμως στον Καστοριάδη, η κριτική δεν ξεπέφτει ποτέ σε γκρίνια. Σφοδρός πολέμιος όλων των νομοτελειακών αναγνώσεων της Ιστορίας, ο ιδρυτής του Socialisme ou Barbarie αναδεικνύει με το έργο του την τεράστια δύναμη της εμπρόθετης παρέμβασης – της ενεργού πολιτικής η οποία, καταγγέλλοντας τις θεσμικές παθογένειες, διεκδικεί την κοινωνική αυτονομία. Το τελευταίο διάστημα δεν έχουμε μόνο σκάνδαλα, έχουμε ένα πάνδημο διεκδικητικό ξέσπασμα.

Η διττή υφή της συγκυρίας φέρνει επιτακτικά στο προσκήνιο τις πολιτικές ευθύνες όσων αποσκοπούν στη δημοκρατική εμβάθυνση. Προϋπόθεση για να είναι αποτελεσματική η σημερινή διεκδίκηση είναι η ρητή σύνδεσή της με τις διάχυτες συστημικές παθογένειες. Το ερώτημα είναι Πώς η ένδεια των κοινωνικών δαπανών συμβιβάζεται με τον πακτωλό των «ημέτερων» χρηματοδοτήσεων; είναι ένα πολιτικό ερώτημα.

Συμπέρασμα: Εύλογο είναι οι σκανδαλοποιοί να μεταθέτουν τις ευθύνες τους, όμως το πρόβλημα με την παρακμή των ΜΜΕ και τη διάχυτη διαφθορά  της δημόσιας σφαίρας μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνον αν η διεκδικητική πολιτική σταθεί στο ύψος των περιστάσεων.

Σεραφείμ Ι. Σεφεριάδης 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1)      Ποιον προβληματισμό εισάγει στο άρθρο του; Με ποιον/-ους τρόπο/-ους αναπτύσσει την εισαγωγική του παράγραφο

2)      Ποιο είναι το θέμα του άρθρου; Ποια η λογική σχέση της επικαιρικής αφόρμησης με το θέμα;

3)      Ποιες οι επιπτώσεις από την «προβολή της ευτέλειας και τον ευτελισμό του σοβαρού»; (κατά τον αρθρογράφο και τον Κ. Καστοριάδη) // Ποιους τρόπους πειθούς χρησιμοποιεί στη δεύτερη παράγραφο (υποενότητα) για να υποστηρίξει την θέση του;

4)      Ποια η πολιτική ευθύνη κατά τον Καστοριάδη για το πρόβλημα «ευτελισμού» και ποια η πρότασή του; // Να χαρακτηρίσετε το επίπεδο λόγου του άρθρου τεκμηριώνοντας τη θέση σας. (Οι υπογραμμισμένες για τις ανάγκες της επόμενης άσκησης θα σας βοηθήσουν στον εντοπισμό της εναλλαγής επιπέδων).

5)      Στις υπογραμμισμένες λέξεις να βρείτε από μία τουλάχιστον συνώνυμη λέξη.

6)      Στη Βουλή των Εφήβων το θέμα της ημερήσιας διάταξης είναι τα πρότυπα που προβάλλονται στην πολιτική και κοινωνική ζωή. Με θεματικούς άξονες στο λόγο σας την έλλειψη μέτρου, την ευτέλεια-εντυπωσιασμό και το λαϊκισμό εκφωνείτε το δικό σας λόγο τεκμηριώνοντας τη δική σας οπτική για το θέμα και τις προτάσεις που έχουν ή πραγματώνουν ήδη οι νέοι της γενιάς σας. 

Η έννοια της κοινωνικής ευθύνης

Είναι γνωστό πως η ευθύνη ξεκινά από την ικανότητα και την ευαισθησία να γνωρίζει κανείς τα όρια των πράξεών του και των συνεπειών του. Στη γνώση αυτή στηρίζεται η ποινική , η αστική και η ηθική ευθύνη, που προϋπάρχουν της κοινωνικής και φυσικά την προσδιορίζουν. Η έννοια της κοινωνικής ευθύνης είναι περισσότερο μια κοινωνική δέσμευση.

Στα κείμενα των κλασικών της αρχαιότητας η ευθύνη συνδέεται άλλοτε με την πολιτική και άλλοτε με την οικονομική διαχείριση. Με τον τρόπο αυτόν η ευθύνη γίνεται μια κοινωνική αρετή που δεσμεύει το άτομο σε σχέση με την κοινωνία. Η κοινωνία εμφανίζεται ως προασπιστής της ευθύνης, αφού υπαγορεύει τα όριά της κι έχει το αποκλειστικό προνόμιο να επιβραβεύει ή να τιμωρεί τους εντολοδόχους για την καλή ή κακή διαχείριση της ευθύνης που τους ανέθεσε.

Οι σύγχρονες κοινωνικές δομές διαφοροποίησαν την αρχική σημασία. Ίσως στη διαφοροποίηση αυτή να έπαιξαν σημαντικό ρόλο θρησκευτικές και ανθρωπιστικές αντιλήψεις. Έτσι σήμερα με τον όρο ευθύνη θεωρούμε κάποιον υπόλογο για την άσκηση ενός κοινωνικού λειτουργήματος ή την εκπλήρωση ενός καθήκοντος. Με τις νέες διαστάσεις η ευθύνη αποκτά μια ευρύτερη σημασία, που αγκαλιάζει κάθε υπεύθυνο άτομο. Γιατί είναι γνωστό ότι στις οργανωμένες κοινωνίες δεν υπάρχει υπεύθυνο άτομο που να μην ασκεί κάποιο κοινωνικό λειτούργημα ή να είναι απαλλαγμένο από εκπλήρωση καθηκόντων με κοινωνικές προεκτάσεις.

Στις προηγούμενες διαστάσεις της ευθύνης υπάρχει οπωσδήποτε μια νομική βάση, που προδιαγράφει ακριβώς τα όρια της ευθύνης. Η βάση αυτή εκφράζει  τις λογικοποιημένες διαδικασίες της κοινωνικής ζωής και χρειάζεται κυρίως για την αναστολή ακροτήτων και αυθαιρεσιών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο  στην καθημερινή πρακτική η νομική βάση είναι συνήθως άχρηστη, αφού οι ακρότητες και οι αυθαιρεσίες είναι καταστάσεις εξαιρετικά σπάνιες. Στην καθημερινή πρακτική χρειάζεται αβίαστος αυθορμητισμός, γι’αυτό η κοινωνική ευθύνη μετρά όταν αποτελεί εκδήλωση της ηθικής προσωπικότητας. Η ηθική προσωπικότητα δε δεσμεύεται από νομικές οριοθετήσεις  και περιορισμούς. Ενεργεί και αντιδρά σύμφωνα με την εσωτερική της ποιότητα, κι η έννοια της ευθύνης αποκτά το περιεχόμενο του καθήκοντος. Έτσι γίνεται φανερό πως η κοινωνική ευθύνη είναι αποτέλεσμα ηθικής ποιότητας, χωρίς την οποία δεν διαφέρει απ’ οιονδήποτε καταναγκασμό.

Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημάνουμε τα ηθικά χαρακτηριστικά της κοινωνικής ευθύνης. Είναι τα ίδια χαρακτηριστικά που απαντούν σε κάθε πράξη αρετής, αφού αρετή είναι και η κοινωνική ευθύνη. Η αποδοχή της ευθύνης είναι μια ηρωική απόφαση, που έρχεται συχνά ως καταστάλαγμα αυτοθυσίας, αποτέλεσμα σταυρικής αγωνίας και εσωτερικής πάλης για την κατανίκηση των δισταγμών. Με την έννοια της ευθύνης συνδέεται άρρηκτα η έννοια της αλληλεγγύης και της αγάπης, που αποσπά τα ενδιαφέροντα του ανθρώπου από τη σφαίρα της ατομικής ζωής και τα προσανατολίζει στη σφαίρα των ξένων αναγκών. Έτσι η κοινωνική ευθύνη γίνεται μια κενωτική πορεία του ανθρώπου προς το συνάνθρωπό του, ένα αίσθημα αγωνίας για τα κοινά, μια πηγή μέριμνας για τα προβλήματα των άλλων.

Η κοινωνική ευθύνη λοιπόν είναι μια ηθική υποχρέωση. Μια φυσική εκδήλωση της ολοκληρωμένης προσωπικότητας. Δεν επιβάλλεται αλλά υποβάλλεται από την ίδια την ανθρώπινη φύση, και διακρίνεται για την ελευθερία της. Χωρίς ελεύθερη αναδοχή η κοινωνική ευθύνη είναι άγχος. Γι’αυτό η εθελούσια αποδοχή της μαρτυρεί την ύπαρξη ανθρωπισμού, πνευματικής ποιότητας και λογικής διαφοράς απ’ολόκληρη την άλογη δημιουργία, που δε γνώρισε κι ούτε ποτέ θα γνωρίσει τέτοια ευθύνη.

Με τα παραπάνω χαρακτηριστικά διακρίνεται κάθε κοινωνική ευθύνη σ’οποιαδήποτε απόχρωσή της, είτε πολιτική, είτε θρησκευτική, είτε επιστημονική, είτε παιδαγωγική, είτε κάποια άλλη. Είναι τα χαρακτηριστικά που αποκαλύπτουν τις αυθεντικές προσωπικότητες της ευθύνης  ως πραγματικούς ηγέτες, ως φωτισμένους πρωτοπόρους, ως ακάματους αρχηγούς, αλλά και ως πετυχημένους οικογενειάρχες, ως διαπρεπείς επιστήμονες, ως ευσυνείδητους εργάτες, ως ακέραιους επαγγελματίες, ως δημιουργικούς καλλιτέχνες και ως γνήσιους διανοητές.

Από τη διαπίστωση αυτή της αυθεντικότητας ξεκινά και μια πρόσφατη παρεξήγηση, όχι άσχετη της ηθικής κρίσεως. Ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων ταύτισε την ευθύνη με την εξουσία , κι απαίτησε τα πάντα προσφέροντας μόνο κριτική. Έτσι η ευθύνη έγινε καθήκον των φορέων της κάθε εξουσίας και οι εξουσιαζόμενοι εκφράζονται ανεύθυνα, ανώνυμα και μαζικά. Αυτό άλλωστε μαρτυρεί και ο χαρακτηρισμός, ως υπευθύνων των φορέων της εξουσίας, αφού όλοι οι άλλοι που δεν έχουν εξουσία ποτέ δεν ονομάζονται υπεύθυνοι. Στη σύγχυση αυτή πρέπει να δούμε τα αποτελέσματα της σύγχρονης μαζοποιήσεως. Είναι μια κατάσταση παράγωγη της εξισωτικής δράσεως του σύγχρονου πολιτισμού πάνω στην ανθρώπινη προσωπικότητα, που της αποστερεί την ιδιαιτερότητα και τη βυθίζει στην ανωνυμία. Στην ανωνυμία μπορεί να κρύβεται η ανευθυνότητα, γι’ αυτό κι είναι αντίθετη από την ευθύνη. Με την ευθύνη συνδέονται μόνο επώνυμα πρόσωπα, που έχουν τη δύναμη να ξεχνούν το άτομό τους και να ενδιαφέρονται για τους άλλους.

Από τη στιγμή, λοιπόν, που ο άνθρωπος από βιολογικό άτομο γίνεται κοινωνικό πρόσωπο, μετέχει στην κοινωνική ευθύνη, κι από τότε γι’ αυτόν είναι αδιανόητος και υποτιμητικός ο χαρακτηρισμός του ανεύθυνου. Έτσι όλοι παίρνουν ένα τμήμα από τη συλλογική ευθύνη, γι’ αυτό και είναι συντελεστές των επιτυχιών και συναίτιοι των αποτυχιών.

Βασίλης Γιούλτσης

Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε μορφή λόγου – ενημέρωσης των συμμαθητών σας για να ακολουθήσει συζήτηση ενταγμένη σε πρόγραμμα εθελοντισμού.(όριο λέξεων 80 -100)

Β1. Να αναπτύξετε την άποψη που υπογραμμίζεται στο κείμενο: «Στην ανωνυμία μπορεί…………..αντίθετη με την ευθύνη.»

Β2. Να αναγνωρίσετε τους τρόπους ανάπτυξης της παραγράφου: «Με τα παραπάνω…………..διανοητές.»

Β3. Να αναγνωρίσετε τους τρόπους πειθούς και να γράψετε από ένα παράδειγμα στην παράγραφο: «Στο σημείο……….άλλων»

Β4. Να διακρίνετε το γραμματειακό είδος του κειμένου μεταξύ δοκιμίου και επιφυλλίδας ως προς το θέμα τη γλώσσα και το σκοπό του.

Β5. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για την καθεμιά από τις λέξεις που ακολουθούν: υπαγορεύει, αναστολή, αυθαιρεσιών, καταναγκασμό, εθελούσια.

Γ. Γράφετε ένα άρθρο στο σχολικό περιοδικό για τους λόγους που έχει ατονήσει η κοινωνική ευθύνη στις μέρες μας και τους τρόπους με τους οποίους πιστεύετε ότι μπορεί να ενεργοποιηθεί. (όριο λέξεων 500-600)