Θέλει αρετή και φρόνηση η Δημοκρατία

Είναι κοινή παραδοχή ότι ουδέποτε στη χώρα μας  οι θεσμοί του δημοκρατικού πολιτεύματος της νεότερης Ελλάδας δεν λειτούργησαν ομαλότερα απ’ όσο στις μέρες μας. Θα πρόσθετα και τούτο: ότι ποτέ στο παρελθόν τα πολιτικά πάθη δεν ήταν τόσο απονευρωμένα. Κάτι  πολύ πιο σημαντικό : ποτέ οι πολίτες δεν είχαν σε καθημερινή βάση – τόσο εκτεταμένη και τόσο άμεση πρόσβαση στα τρέχοντα πολιτικά γεγονότα, τόσες αναλύσεις , τόσες διαμετρικά αντίθετες και παράλληλα προσφερόμενες στον καναπέ του σπιτιού μας εκτιμητικές κρίσεις.

Μολοντούτο , δεν είναι λίγοι εκείνοι που αποστασιοποιούνται από τον τρόπο λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Όλο και πιο συχνά γίνεται λόγος ή διακριτικός υπαινιγμός ότι υπάρχει μια σταθερή ανακύκλωση: από τη μια μεριά, πολλά (κυρίως ηλεκτρονικά )Μέσα Μαζικού Επηρεασμού, που περνούν γραμμή, καθώς τα μηνύματά των απορροφούνται  δίχως εγρήγορση και χωρίς περίσκεψη, ιδίως σε βραδινές ώρες, όταν ο κάματος της ημέρας έχει εξαντλήσει τα όποια αποθέματα  για λογική επαγρύπνηση. Και από την άλλη μεριά, οι σφυγμομετρήσεις που επακολουθούν , καταγράφοντας τις εντυπώσεις και τις συναισθηματικές αντιδράσεις,  που τώρα αντικαθρεφτίζουν οι δέκτες του μαζικού επηρεασμού.

Ασφαλώς,  αυτή δεν είναι η μοναδική αδυναμία της Δημοκρατίας. Είναι όμως η πιο χαρακτηριστική. Ήδη, από την εποχή του ο Αριστοτέλης εφιστούσε την προσοχή στη σταθερή παθογένεια, ότι ναι μεν ο λαός ( ο δήμος) αποφασίζει κυριαρχικά, όμως αυτή η κυριαρχική κρίση είναι που «άγεται και φέρεται» από τους δημαγωγούς, που λειτουργούν με την ίδια διαβρωτική  διεισδυτικότητα, όπως οι κόλακες στα αυταρχικά καθεστώτα. Αυτή η αδυναμία είναι στην εποχή μας ακόμη εντονότερη, καθώς η δημαγωγία ασκείται πια με τους σοφά μελετημένους κανόνες  της σύγχρονης επιστήμης της επικοινωνιολογίας και με τις ηλεκτρονικές  εφαρμογές της.

Η υπεροχή λοιπόν του δημοκρατικού πολιτεύματος έναντι όλων των άλλων δεν έγκειται  στο ότι τάχα αυτό είναι απαλλαγμένο από αδυναμίες και παγίδες. Κοινή όμως είναι η παραδοχή ότι όλα τα άλλα πολιτεύματα είναι πολύ πιο επικίνδυνα. Αυτήν την παραδοχή συμμεριζόταν και ο Αριστοτέλης, με τα λόγια: « όμως δε ασφαλεστέρα και  αστασίαστος μάλλον η δημοκρατία της ολιγαρχίας». Με το να αποφασίζει η πλειοψηφία των πολιτών διασφαλίζεται σε τέτοια έκταση η κοινωνική ειρήνη, ώστε να αποφεύγονται  οι τυχόν κραδασμοί από αντιδράσεις οργανωμένων μειοψηφιών,  που θέτουν σε κίνδυνο τη λειτουργία των θεσμών της πολιτείας και της κοινωνικής συμβίωσης. [ … ]

 Η Δημοκρατία εξασφαλίζει σταθερά και πάντοτε την κοινωνική ειρήνη. Όμως για να λειτουργήσει επιπροσθέτως και ως η ατμομηχανή που θα σύρει το τρένο της …θέλει αρετή και φρόνηση του λαού. Και αυτά κακά τα ψέματα δεν αφθονούν. Ασφαλώς πολλήν ευθύνη έχουν οι κυβερνήσεις από την Μεταπολίτευση ως τις μέρες μας για την εκτεταμένη διαφθορά, το βάλτωμα της καθημερινότητας στις συμπληγάδες της λεγόμενης ελληνικής δημόσιας διοίκησης, τη χαμηλής ποιότητας και τόσο κουραστική στην αναμονή της ιατρική περίθαλψη. Όμως όλοι αυτοί οι τομείς από τον κορμό του λαού επανδρώνονται και εκείνου το επίπεδο ήθους και ενεργητικότητας  καθρεφτίζουν.

Υπάρχει ελπίδα για μια νέα αλλαγή;

 Έχω τόσες φορές διαψευστεί στις προσδοκίες,  ώστε δεν τολμώ να τρέφω ελπίδες. Ο κοινός νους  πειθαναγκάζει στην παραδοχή ότι το  επίπεδο ήθους και φρόνησης  του λαού στη Δημοκρατία σηματοδοτεί τις εξελίξεις, όποια πολιτική παράταξη κι αν διαχειρίζεται το αποτέλεσμα των εκλογικών αναμετρήσεων. Μια ματιά στους οργανισμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης με την ποικιλία της διακυβέρνησης από όλες τις κομματικές παρατάξεις πείθει ότι οι παθογένειες της μεγάλης πολιτικής διακυβέρνησης  εξίσου ενδημούν και στη μικρή τοπική πολιτική κοινωνία.

Για όλους αυτούς τους λόγους ο σκεπτόμενος πολίτης  κρατεί αποστάσεις. Και περιμένει πολλά περισσότερα από την  μικρού βεληνεκούς επιστράτευση των  προσωπικών του δυνάμεων παρά από τα φραστικά πυροτεχνήματα της πολιτικής ζωής του τόπου.

Κ. Μπέης

Δημοσίευμα στην Ελευθεροτυπία

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 80 -100 λέξεις

Β1. Ποιες τεχνικές πειθούς χρησιμοποιεί ο συντάκτης του κειμένου για να ενισχύσει την πειστικότητα των απόψεών του ; Να αναφέρετε ένα παράδειγμα για κάθε περίπτωση .

Β2.Να διαμορφώσετε  έναν συλλογισμό με βάση το κείμενο  ξεκινώντας από την παρακάτω πρώτη προκείμενη και να τον  χαρακτηρίσετε .                                                                                               

Το επίπεδο ήθους  και φρόνησης του λαού σηματοδοτεί τις εξελίξεις στη δημοκρατία.

Β3.Να βρείτε  και να αναγνωρίσετε τους τρόπους με τους οποίους επιτυγχάνεται η συνοχή στο κείμενο.

 Β4. «περνούν γραμμή», «άγεται και φέρεται», «συμπληγάδες», «φραστικά πυροτεχνήματα», «βεληνεκούς» : Να αποδώσετε με κυριολεκτικό λόγο το νόημα των παραπάνω λέξεων και φράσεων.

Γ. Να παρουσιάσετε τις απόψεις σας σε ομιλία που εκφωνείτε στο πλαίσιο σχολικής εκδήλωσης με θέμα : « Πως μπορούν να συμβάλλουν τα ΜΜΕ στην αναβάθμιση της  Δημοκρατίας, ποια αρνητικά φαινόμενα εμφανίζονται στις μέρες μας και πως μπορούν οι νέοι να ασκηθούν στην κριτική ενημέρωση που καλλιεργεί την πολιτική τους συνείδηση»  (Όριο λέξεων 500-600).