Τρίτη 12 Μαΐου 2015

Θέλει αρετή και φρόνηση η Δημοκρατία

Είναι κοινή παραδοχή ότι ουδέποτε στη χώρα μας  οι θεσμοί του δημοκρατικού πολιτεύματος της νεότερης Ελλάδας δεν λειτούργησαν ομαλότερα απ’ όσο στις μέρες μας. Θα πρόσθετα και τούτο: ότι ποτέ στο παρελθόν τα πολιτικά πάθη δεν ήταν τόσο απονευρωμένα. Κάτι  πολύ πιο σημαντικό : ποτέ οι πολίτες δεν είχαν σε καθημερινή βάση – τόσο εκτεταμένη και τόσο άμεση πρόσβαση στα τρέχοντα πολιτικά γεγονότα, τόσες αναλύσεις , τόσες διαμετρικά αντίθετες και παράλληλα προσφερόμενες στον καναπέ του σπιτιού μας εκτιμητικές κρίσεις.
Μολοντούτο , δεν είναι λίγοι εκείνοι που αποστασιοποιούνται από τον τρόπο λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Όλο και πιο συχνά γίνεται λόγος ή διακριτικός υπαινιγμός ότι υπάρχει μια σταθερή ανακύκλωση: από τη μια μεριά, πολλά (κυρίως ηλεκτρονικά )Μέσα Μαζικού Επηρεασμού, που περνούν γραμμή, καθώς τα μηνύματά των απορροφούνται  δίχως εγρήγορση και χωρίς περίσκεψη, ιδίως σε βραδινές ώρες, όταν ο κάματος της ημέρας έχει εξαντλήσει τα όποια αποθέματα  για λογική επαγρύπνηση. Και από την άλλη μεριά, οι σφυγμομετρήσεις που επακολουθούν , καταγράφοντας τις εντυπώσεις και τις συναισθηματικές αντιδράσεις,  που τώρα αντικαθρεφτίζουν οι δέκτες του μαζικού επηρεασμού.
Ασφαλώς,  αυτή δεν είναι η μοναδική αδυναμία της Δημοκρατίας. Είναι όμως η πιο χαρακτηριστική. Ήδη, από την εποχή του ο Αριστοτέλης εφιστούσε την προσοχή στη σταθερή παθογένεια, ότι ναι μεν ο λαός ( ο δήμος) αποφασίζει κυριαρχικά, όμως αυτή η κυριαρχική κρίση είναι που «άγεται και φέρεται» από τους δημαγωγούς, που λειτουργούν με την ίδια διαβρωτική  διεισδυτικότητα, όπως οι κόλακες στα αυταρχικά καθεστώτα. Αυτή η αδυναμία είναι στην εποχή μας ακόμη εντονότερη, καθώς η δημαγωγία ασκείται πια με τους σοφά μελετημένους κανόνες  της σύγχρονης επιστήμης της επικοινωνιολογίας και με τις ηλεκτρονικές  εφαρμογές της.
Η υπεροχή λοιπόν του δημοκρατικού πολιτεύματος έναντι όλων των άλλων δεν έγκειται  στο ότι τάχα αυτό είναι απαλλαγμένο από αδυναμίες και παγίδες. Κοινή όμως είναι η παραδοχή ότι όλα τα άλλα πολιτεύματα είναι πολύ πιο επικίνδυνα. Αυτήν την παραδοχή συμμεριζόταν και ο Αριστοτέλης, με τα λόγια: « όμως δε ασφαλεστέρα και  αστασίαστος μάλλον η δημοκρατία της ολιγαρχίας». Με το να αποφασίζει η πλειοψηφία των πολιτών διασφαλίζεται σε τέτοια έκταση η κοινωνική ειρήνη, ώστε να αποφεύγονται  οι τυχόν κραδασμοί από αντιδράσεις οργανωμένων μειοψηφιών,  που θέτουν σε κίνδυνο τη λειτουργία των θεσμών της πολιτείας και της κοινωνικής συμβίωσης. [ … ]
 Η Δημοκρατία εξασφαλίζει σταθερά και πάντοτε την κοινωνική ειρήνη. Όμως για να λειτουργήσει επιπροσθέτως και ως η ατμομηχανή που θα σύρει το τρένο της …θέλει αρετή και φρόνηση του λαού. Και αυτά κακά τα ψέματα δεν αφθονούν. Ασφαλώς πολλήν ευθύνη έχουν οι κυβερνήσεις από την Μεταπολίτευση ως τις μέρες μας για την εκτεταμένη διαφθορά, το βάλτωμα της καθημερινότητας στις συμπληγάδες της λεγόμενης ελληνικής δημόσιας διοίκησης, τη χαμηλής ποιότητας και τόσο κουραστική στην αναμονή της ιατρική περίθαλψη. Όμως όλοι αυτοί οι τομείς από τον κορμό του λαού επανδρώνονται και εκείνου το επίπεδο ήθους και ενεργητικότητας  καθρεφτίζουν.
Υπάρχει ελπίδα για μια νέα αλλαγή;
 Έχω τόσες φορές διαψευστεί στις προσδοκίες,  ώστε δεν τολμώ να τρέφω ελπίδες. Ο κοινός νους  πειθαναγκάζει στην παραδοχή ότι το  επίπεδο ήθους και φρόνησης  του λαού στη Δημοκρατία σηματοδοτεί τις εξελίξεις, όποια πολιτική παράταξη κι αν διαχειρίζεται το αποτέλεσμα των εκλογικών αναμετρήσεων. Μια ματιά στους οργανισμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης με την ποικιλία της διακυβέρνησης από όλες τις κομματικές παρατάξεις πείθει ότι οι παθογένειες της μεγάλης πολιτικής διακυβέρνησης  εξίσου ενδημούν και στη μικρή τοπική πολιτική κοινωνία.
Για όλους αυτούς τους λόγους ο σκεπτόμενος πολίτης  κρατεί αποστάσεις. Και περιμένει πολλά περισσότερα από την  μικρού βεληνεκούς επιστράτευση των  προσωπικών του δυνάμεων παρά από τα φραστικά πυροτεχνήματα της πολιτικής ζωής του τόπου.
Κ. Μπέης
Δημοσίευμα στην Ελευθεροτυπία
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 80 -100 λέξεις

Β1. Ποιες τεχνικές πειθούς χρησιμοποιεί ο συντάκτης του κειμένου για να ενισχύσει την πειστικότητα των απόψεών του ; Να αναφέρετε ένα παράδειγμα για κάθε περίπτωση .

Β2.Να διαμορφώσετε  έναν συλλογισμό με βάση το κείμενο  ξεκινώντας από την παρακάτω πρώτη προκείμενη και να τον  χαρακτηρίσετε .                                                                                               
Το επίπεδο ήθους  και φρόνησης του λαού σηματοδοτεί τις εξελίξεις στη δημοκρατία.

Β3.Να βρείτε  και να αναγνωρίσετε τους τρόπους με τους οποίους επιτυγχάνεται η συνοχή στο κείμενο.

 Β4. «περνούν γραμμή», «άγεται και φέρεται», «συμπληγάδες», «φραστικά πυροτεχνήματα», «βεληνεκούς» : Να αποδώσετε με κυριολεκτικό λόγο το νόημα των παραπάνω λέξεων και φράσεων.


Γ. Να παρουσιάσετε τις απόψεις σας σε ομιλία που εκφωνείτε στο πλαίσιο σχολικής εκδήλωσης με θέμα : « Πως μπορούν να συμβάλλουν τα ΜΜΕ στην αναβάθμιση της  Δημοκρατίας, ποια αρνητικά φαινόμενα εμφανίζονται στις μέρες μας και πως μπορούν οι νέοι να ασκηθούν στην κριτική ενημέρωση που καλλιεργεί την πολιτική τους συνείδηση»  (Όριο λέξεων 500-600).






Ο Paulo Freire μιλάει για «τα προσόντα ενός προοδευτικού δασκάλου»

Θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι τα προσόντα για τα οποία θα μιλήσω, τα οποία θεωρώ απαραίτητα για τον προοδευτικό δάσκαλο, είναι προσόντα που αποκτώνται σταδιακά, μέσα από την καθημερινή πρακτική. Επιπλέον, αναπτύσσονται μέσα από την πρακτική, παράλληλα με την πολιτική απόφαση ότι ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι εξαιρετικής σημασίας. Έτσι, τα προσόντα για τα οποία θα μιλήσω δεν μπορούμε να τα έχουμε εκ γενετής ούτε μπορούν να μας δοθούν με διάταγμα ή ως δώρο. Επίσης, η σειρά με την οποία τα παρουσιάζω εδώ δεν αφορά την αξία τους. Είναι όλα εξίσου αναγκαία για μια προοδευτική εκπαιδευτική πράξη.
Θα αρχίσω με την ταπεινοφροσύνη, χωρία να υπονοείται με κανένα τρόπο η έλλειψη αυτοσεβασμού, η μοιρολατρία ή η δειλία. Αντίθετα, η ταπεινοφροσύνη προϋποθέτει θάρρος, αυτοπεποίθηση, αυτοσεβασμό και σεβασμό για τους άλλους.
Η ταπεινοφροσύνη μας βοηθά να καταλάβουμε μια προφανή αλήθεια: κανείς δεν τα ξέρει όλα. Κανείς δεν τα αγνοεί όλα. Όλοι ξέρουμε κάτι. Όλοι αγνοούμε κάτι. Κάποιος χωρίς ταπεινοφροσύνη δεν μπορεί καν να ακούσει με σεβασμό εκείνους που θεωρεί πολύ κατώτερους του δικού του επιπέδου ικανοτήτων […]
Μια από τις ελλείψεις που μπορεί να έχει ο εκπαιδευτικός είναι η ανικανότητα να παίρνει αποφάσεις. Μια τέτοια αναποφαστικότητα εκλαμβάνεται από τους μαθητές είτε ως ηθική αδυναμία είτε ως επαγγελματική ανικανότητα. Οι δημοκρατικοί εκπαιδευτικοί δεν πρέπει να ακυρώνουν τον εαυτό τους στο όνομα της δημοκρατικότητάς τους. Αντίθετα, μολονότι δεν μπορούν να πάρουν την αποκλειστική ευθύνη για τη ζωή των μαθητών τους, δεν πρέπει στο όνομα της δημοκρατίας να αποφύγουν την ευθύνη της λήψης αποφάσεων. Παράλληλα, δεν πρέπει να αυθαιρετούν στις αποφάσεις τους […]
Μολονότι αναγνωρίζω ότι αυτές οι σκέψεις περί προσόντων είναι ανολοκλήρωτες, θα ήθελα επίσης να αναφέρω με συντομία τη χαρά της ζωής, που τη θεωρώ θεμελιώδη αρετή για τη δημοκρατική εκπαιδευτική πρακτική.
Είτε είμαστε πρόθυμοι να ξεπεράσουμε παραλείψεις ή ασυνέπειες είτε όχι, με ταπεινοφροσύνη, με στοργική αγάπη, με θάρρος, ανοχή, ικανότητα, αποφαστικότητα, υπομονή – ανυπομονησία και λεκτική φειδώ, συμβάλλουμε στη δημιουργία ενός ευτυχισμένου, χαρούμενου σχολείου. Εργαζόμαστε για ένα σχολείο – περιπέτεια, ένα σχολείο που πάει μπροστά, που δεν φοβάται να ριψοκινδυνεύει, που απορρίπτει τη στασιμότητα. Είναι ένα σχολείο που σκέφτεται, συμμετέχει, δημιουργεί, μιλά, αγαπά, φαντάζεται, αγκαλιάζει με πάθος και λέει ναι στη ζωή. Δεν είναι ένα σχολείο που σιωπά και παραιτείται.
Πράγματι, ο εύκολος τρόπος να αντιμετωπίσουμε τα εμπόδια που ορθώνονται από την κυβερνητική περιφρόνηση και την αυθαιρεσία των αντιδημοκρατικών αρχών είναι η μοιρολατρική παραίτηση, στην οποία πολλοί από εμας καταφεύγουμε.
«Και τι μπορώ να κάνω; Είτε με αποκαλούν δάσκαλο είτε στοργική μητέρα, εγώ πάλι είμαι κακοπληρωμένος, αγνοημένος και παραμελημένος. Ας είναι, λοιπόν». Στην πραγματικότητα αυτή είναι η πιο βολική θέση, αλλά είναι και η θέση αυτού που παραιτείται από τον αγώνα, που παραιτείται από την ιστορία. Είναι η θέση εκείνων που αποκηρύσσουν τη σύγκρουση, η έλλειψη της οποίας υπονομεύει την αξιοπρέπεια της ζωής. Δεν μπορεί να υπάρξει ζωή ή ανθρώπινη ύπαρξη χωρίς αγώνα και σύγκρουση. Η σύγκρουση ενυπάρχει στη συνείδησή μας. Αν αρνηθούμε τη σύγκρουση παραβλέπουμε τις πιο θεμελιακές όψεις της φυσικής και της κοινωνικής μας εμπειρίας. Προσπαθώντας να αποφύγουμε τη σύγκρουση, συντηρούμε το στάτους κβο.
Δεν βλέπω, συνεπώς, άλλη εναλλακτική λύση για τους εκπαιδευτικούς από την ενότητα μέσα στην ποικιλομορφία των ενδιαφερόντων τους για να υπερασπίσουν τα δικαιώματά τους. Αυτά τα δικαιώματα περιλαμβάνουν το δικαίωμα της ελευθερίας στη διδασκαλία, το δικαίωμα να λένε τη γνώμη τους. Το δικαίωμα για καλύτερες συνθήκες στην άσκηση του παιδαγωγικού τους έργου, το δικαίωμα να παίρνουν πληρωμένες ετήσιες άδειες για επιμόρφωση, το δικαίωμα να είναι συγκροτημένοι. Το δικαίωμα να κρίνουν τις αρχές χωρίς το φόβο αντίποινων (που συνεπάγεται το καθήκον να κρίνουμε ειλικρινά). Το δικαίωμα στο καθήκον να είναι σοβαροί και σαφείς και να μην ψεύδονται για να επιβιώσουν.
Πρέπει να αγωνιζόμαστε ώστε αυτά τα δικαιώματα όχι μόνο να αναγνωριστούν, αλλά και να γίνουν σεβαστά και να εφαρμοστούν. Κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί να αγωνιστούμε στο πλευρό των συνδικαλιστικών οργανώσεων κι άλλες φορές εναντίον τους, αν η ηγεσία τους είναι σεχταριστική, είτε είναι αριστερή είτε δεξιά. Άλλες φορές πάλι μπορεί να πρέπει να αγωνιστούμε ως προοδευτική διοίκηση ενάντια στην οργισμένη αντίδραση της συντήρησης, των προσηλωμένων στις παραδόσεις και εναντίον των νεοφιλελεύθερων που βλέπουν τον εαυτό τους ως το απαύγασμα της ιστορίας […]
Οι προοδευτικοί εκπαιδευτικοί πρέπει να πείσουν τον εαυτό τους ότι δεν είναι μόνο δάσκαλοι – κάτι τέτοιο δεν ευσταθεί – δεν είναι μόνο ειδικοί της διδασκαλίας. Είμαστε πολιτικοί αγωνιστές, επειδή είμαστε δάσκαλοι. Η δουλειά μας δεν τελειώνει στη διδασκαλία των μαθηματικών, της γεωγραφίας, του συντακτικού, της ιστορίας. Η δουλειά μας είναι να διδάξουμε αυτά τα πράγματα με σοβαρότητα και επιδεξιότητα, αλλά και να συμμετέχουμε, να αφιερωθούμε στον αγώνα για να νικηθεί η κοινωνική αδικία.

Mεταφορά από tvxs.gr