4η Βιομηχανική Επανάσταση;

 

 

Του Θεοφάνη Παπαδόπουλου *

Μέχρι σήμερα, γνωρίζαμε τρεις βιομηχανικές επαναστάσεις, την 1η βιομηχανική επανάσταση που άρχισε στο τέλος του 18ου αιώνα (1760-1770), αφορούσε την εκβιομηχάνιση της παραγωγής, αρχικά εμφανίστηκε στην Μεγάλη Βρετανία και στη συνέχεια επεκτάθηκε στην υπόλοιπη δυτική Ευρώπη.

Τη 2η βιομηχανική επανάσταση, που ξεκίνησε στο τέλος του 19ου αιώνα (1870) με τη μαζική παραγωγή και χρήση του ηλεκτρισμού στην παραγωγική διαδικασία και κατανάλωση και την 3η βιομηχανική Επανάσταση, που άρχισε πριν λίγες δεκαετίες (1970) και χαρακτηρίστηκε με την αυτοματοποίηση της παραγωγής και τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Ακαδημαϊκοί, επιχειρηματίες, πολιτικοί, δημοσιεύματα στα ΜΜΕ αναφέρονται στην 4η Βιομηχανική επανάσταση όλο και πιο συχνότερα. Η ανθρωπότητα βρίσκεται στο κατώφλι μιας νέας βιομηχανικής επανάστασης, που χαρακτηρίζεται από την ευφυή εκμάθηση/αυτό-εκπαίδευση των ίδιων των Μηχανών (Machine Learning), την επιστήμη των Δεδομένων (Data Science) και την Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence) που συνδυαστικά δημιουργούν προκλήσεις και ευκαιρίες.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη μεταλλάσει τη βιομηχανία, το εμπόριο και τις υπηρεσίες, δημιουργώντας προκλήσεις για την κοινωνία, την πολιτική, τις διεθνείς γεωπολιτικές σχέσεις, επαναχαράσσοντας την σχέση ανθρώπου – μηχανής.

Οι δυτικές κοινωνίες, ήδη, βρίσκονται αντιμέτωπες με την επίδραση της 4η βιομηχανικής επανάστασης. Ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας ανέφερε ότι 150 εκατομμύρια εργαζόμενοι θα χάσουν τη δουλειά τους μέχρι το 2022, ενώ 300 εκατ. νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας δεν θα βρίσκουν δουλειά.

Σήμερα, το 65% των νέων πτυχιούχων αναζητεί εργασία σε ειδικότητες που εκλείπουν. Οι επιχειρήσεις αναζητούν εργαζόμενους με ψηφιακές δεξιότητες σε ποσοστό 70%, ενώ ένας στους τρεις εργαζόμενους δεν διαθέτει καμία. Εκτιμάται ότι η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης στις μηχανές και η «είσοδος» των ρομπότ στην αγορά εργασίας θα οδηγήσει σε απώλεια 800 εκατ. θέσεων εργασίας μέχρι το 2030, που αντιστοιχεί στο 20% του παγκόσμιου εργατικού σήμερα.

Σύμφωνα με στοιχεία και μελέτες που έχουν γίνει, η 4η βιομηχανική επανάσταση επηρεάζει θέσεις εργασίας χαμηλής εξειδίκευσης οδηγώντας στην ανεργία εργαζομένους με μικρές δεξιότητες, ο αυτοματισμός στην χαλυβουργία μείωσε κατά 75% το απασχολούμενο εργατικό δυναμικό και στην μεταποίηση ανήλθε στο 87%.

Στο νέο αυτό οικονομικό περιβάλλον που δημιουργείται, εκφράζονται απόψεις και γίνονται μελέτες που καταγράφουν ότι η χρήση Μηχανών με Τεχνητή Νοημοσύνη, ρομπότ και ανδροειδών στην εργασία – στη βιομηχανία και στις υπηρεσίες – δημιουργεί ζητήματα που αφορούν την ανθρώπινη ασφάλεια, την προστασία της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων, την αυτονομία και τα δικαιώματα, όπως τα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Εκφράζονται γνώμες ότι η τεχνολογία, η τεχνητή νοημοσύνη και η βιοτεχνολογία διαβρώνουν την δημοκρατία, υποσκάπτουν την ελευθερία και την ισότητα μεταξύ των ανθρώπων, καθώς η εξουσία, ο πλούτος, η εργασία συγκεντρώνεται σε λίγους.

Η 4η βιομηχανική επανάσταση δημιουργεί πολλά ζητήματα που καλούνται οι κοινωνίες να δώσουν πειστικές απαντήσεις, ταυτόχρονα, με τη χρήση των τεχνολογιών αυτών, δίνονται λύσεις σε χρόνια προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι. Δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας για όσους αποκτούν ψηφιακές δεξιότητες, πλέον οι άνθρωποι θα συν-λειτουργούν με μηχανές, συσκευές και αισθητήρες για να παράγουν έργο, στην βιομηχανία, στο εμπόριο, στις υπηρεσίες, στην υγεία.

Πολλές ασθένειες διαγιγνώσκονται σε αρχικό στάδιο και θεραπεύονται, ηλικιωμένοι λαμβάνουν φροντίδα – κρατώντας τους συντροφιά, υπενθυμίζοντας τους ότι πρέπει να πάρουν τα φάρμακα τους – και πολλές χειρουργικές επεμβάσεις πραγματοποιούνται χωρίς ρίσκο και με υψηλή δεξιοτεχνία. Η γήρανση του πληθυσμού, στον δυτικό κόσμο και φυσικά στην χώρα μας, δημιουργεί ένα πεδίο δράσης για την Τεχνητή Νοημοσύνη.

Η αντικατάσταση του ανθρώπινου δυναμικού με έξυπνες μηχανές που θα εκτελούν εργασίες σε σύντομο χρόνο, χωρίς κόπο και ρίσκο, με υψηλή ακρίβεια, θα οδηγήσει στην διόγκωση της ανεργίας, την όξυνση των ανισοτήτων, στην διεύρυνση του περιθωρίου, στην ανισότητα στις απολαβές μεταξύ των εργαζομένων. Ο απλός κόσμος είναι στο μεταίχμιο αυτής της αλλαγής, δεν καταλαβαίνει τι συμβαίνει και αυτό το εκμεταλλεύονται ορισμένοι, «τόσο από τα δεξιά όσο και από τα αριστερά».

Ίσως να μην είναι τυχαίο η άνοδος του λαϊκισμού στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, όπως η εκλογή του Ντόναλντ Τράμπ στην Προεδρία των ΗΠΑ και το δημοψήφισμα αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, να επηρεάζεται από τις αλλαγές που φέρνει η 4η Βιομηχανική Επανάσταση στην εργασία του πολίτη.

Ο κόσμος βρίσκεται στην αρχή μιας εργασιακής επανάστασης, διαφορετική σε σχέση με τις προηγούμενες, που μεταμορφώνει όλο το σύστημα παραγωγής, εμπορίου και της διακυβέρνησης των κοινωνιών. Ο άνθρωπος διαθέτοντας και εκμεταλλευόμενος την αντίληψη, την επινόηση, τη δημιουργικότητα μπορεί να επεξεργαστεί τεράστιους όγκους δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, εκτελώντας μεγα-υπολογιστικές πράξεις, πολυσύνθετων εντολών, σε ελάχιστο χρόνο και σε πολλαπλά πεδία.

Η καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων έχει επηρεαστεί και επηρεάζεται συνεχώς από όλες τις τεχνολογίες, την ρομποτική, την τεχνητή νοημοσύνη, την γενετική, κάνοντας δυσδιάκριτα τα όρια ανάμεσα σε φυσικό, ψηφιακό, βιολογικό….

* Ο κ. Θεοφάνης Παπαδόπουλος εργάζεται ως στέλεχος επιχειρήσεων στον Ιδιωτικό Τομέα, είναι κάτοχος M.Β.Α. Banking & Finance, πτυχίου Πληροφορικής και παρακολουθεί μεταπτυχιακές σπουδές στη Δημοσιογραφία.

 Πηγή: Liberal.gr, 25/3/2019

Όταν ο πλουραλισμός της Δημοκρατίας προκαλεί σύγχυση ιδεών και αξιών...

 

 Πηγή: vradini.gr, 31/10/2020

Ισλαμιστές έκαψαν εικόνες του Εμανουέλ Μακρόν στο κέντρο της Αθήνας

Ένα περιστατικό εκδήλωσης μίσους έλαβε χώρα την περασμένη Τετάρτη (28/10) στο κέντρο της Αθήνας και πιο συγκεκριμένα στην οδό Γεναδίου.

Όπως φαίνεται και από το βίντεο που ακολουθεί, περισσότεροι από 150 αλλοδαποί, πιθανότατα ισλαμιστές, που συγκεντρώθηκαν στη συγκεκριμένη οδό στο κέντρο της Αθήνας, φαίνονται να φωνάζουν συνθήματα και να καίνε φωτογραφίες του Γάλλου Προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν.

Μάλιστα, ο αριθμός στους φαίνεται ότι παραβιάζει και τα μέτρα δημόσιας υγείας για τον κορωνοϊό, που βρίσκονται σε ισχύ.

Για αύριο Κυριακή 1 Νοεμβρίου 2020, σύμφωνα με το policereport.gr, οργανώσεις αλλοδαπών μέσω εφαρμογών, καλούν σε μαζική διαμαρτυρία κατά της Γαλλίας στο Σύνταγμα, απέναντι από την Βουλή.

"Μαφάλντα: Ένα κόμικ που μας καθοδήγησε" του Παναγιώτη Σωτήρη

"... Βαθιά πολιτικοποιημένος ο Quino κατάφερε να φτιάξει μια φιγούρα που έδειχνε ότι η μεγαλύτερη δύναμη δεν είναι ούτε στην πυγμή, ούτε στην μεγαλοστομία, αλλά στην ευστροφία και το θάρρος της γνώμης και της κριτικής, ισορροπώντας θαυμαστά ανάμεσα στην ελπίδα και τη διαρκή μελαγχολία για το πόσο δύσκολο είναι να αλλάξει ο κόσμος.

Οι ήρωες των πετυχημένων κόμικ είναι πάντα φτιαγμένοι ώστε ο αναγνώστης να ταυτίζεται με αυτούς. Είτε με τη δύναμή τους, είτε με την αδυναμία τους.

Σε μια περίπτωση, όμως, η ταύτιση δεν ήταν ούτε με τη δύναμη, ούτε με την αδυναμία, αλλά με την ευστροφία και την ανθρωπιά. Και αυτή ήταν η Μαφάλντα.

Για μια σειρά από γενιές, όχι μόνο στη Λατινική Αμερική όπου είχε τεράστια απήχηση, αλλά και στην Ευρώπη η Μαφάλντα ήταν σημείο αναφοράς.

Πράγμα παράδοξο, εάν σκεφτούμε ότι ήταν απλώς ένα σύντομο κόμικ στριπ, με ηρωίδα μια μαθήτρια, τους φίλους της και την οικογένειά της.

Η Μαφάλντα δεν ήταν η έκφραση μιας «νεανικής οργής» και ας ήταν πολλαπλά και βαθιά θυμωμένη με το προς τα πού πηγαίνει ο κόσμος.

Ήταν η έκφραση ενός αιτήματος λογικής, δικαιοσύνης και ανθρωπισμού που μένει ακόμη αδικαίωτο.

Ήταν η διαρκής αναμέτρηση με τον κυνισμό της εξουσίας σε όλες τις παραλλαγές της αλλά και την υποκρισία των πολιτικών.

Ήταν η αγωνία ενάντια στον παραλογισμού του πολέμου και όλες τις μορφές καταπίεσης.

Ήταν η αμφισβήτηση των κοινωνικών στερεότυπων (συμπεριλαμβανομένων των πατριαρχικών), του συμφεροντολογικού υπολογισμού, αλλά και του συμβιβασμού.

Ήταν το πνεύμα του «1968», όχι από τη σκοπιά των επωνύμων, αλλά από τη σκοπιά όλων εκείνων που ήθελαν να δουν έναν κόσμο πιο δίκαιο και γι’ αυτό μπορούσε να αγγίζει νέες και νέους (και όχι και τόσο νέες και νέους…) για δεκαετίες μετά.

Βαθιά πολιτικοποιημένος ο Quino κατάφερε να φτιάξει μια φιγούρα που έδειχνε ότι η μεγαλύτερη δύναμη δεν είναι ούτε στην πυγμή, ούτε στην μεγαλοστομία, αλλά στην ευστροφία και το θάρρος της γνώμης και της κριτικής, ισορροπώντας θαυμαστά ανάμεσα στην ελπίδα και τη διαρκή μελαγχολία για το πόσο δύσκολο είναι να αλλάξει ο κόσμος.

Και γι’ αυτό μας προσέφερε ένα σημείο αναφοράς, πολύ πιο ουσιαστικό από όσο και ο ίδιος υπολόγιζε, έναν ιδιότυπο ηθικό και – γιατί όχι;– πολιτικό φάρο. Και γι’ αυτό μπορούσες να ταυτιστείς με αυτή τη φιγούρα που ώρες – ώρες έμοιαζε πολύ πιο ουσιαστικά (και επικίνδυνα) επαναστατημένη από όλες τις κλασικές μορφές επαναστατών.

Και βέβαια προσέφερε τα απόλυτα επιχειρήματα για να μη θέλουμε να φάμε τη σούπα μας.

Πηγή: in.gr 1-10-2020

 

Η Τέχνη, τα μηνύματα, η εκπαίδευση κι εμείς...(;)

Ποιος ήταν  ο Κεμάλ που αναφέρεται στο τραγούδι του Χατζιδάκι;

Αφηγείται ο ίδιος ο συνθέτης Μάνος Χατζιδάκις.

Πηγή: Αέναη επΑνάσταση (ιστολόγιο Sophia Ntrekou.gr)

Το τραγούδι "Κεμάλ" του Χατζιδάκι

 πυροδότησε την «κόντρα» 

με τον ομότεχνο Μανώλη Ρασούλη:

«Αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ» 

έλεγε ο Χατζιδάκις. 

«Μπορεί να αλλάξει, θέλει σωστοί

χιλιάδες να ‘ναι στους τροχούς», τροποποιώντας τον Ελύτη, απαντούσε ο Ρασούλης...

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Αντιπαραβάλλοντας τις απόψεις των δύο μουσικών να διατυπώσετε την κρίση σας σχετικά με τη διαφωνία για το ενδεχόμενο ¨αλλαγής του κόσμου" σε 150 -250 λέξεις.

2. Αξιοποιώντας το σχολικό εγχειρίδιο της Έκφρασης - Έκθεσης (β΄τεύχος), να τεκμηριώσετε την άποψή σας για τη διάσταση της τέχνης στην οποία αναφέρονται οι ρήσεις των Γ. Σεφέρη και Έ. Φίσερ που παρατίθενται στην ενότητα "Θέματα για συζήτηση και έκφραση-έκθεση": α. Τέχνη, σελίδα 179.

3. Στην ίδια ενότητα (σελίδα 180), αφού μελετήσετε τις απόψεις των Κ. Τσάτσου και Κ. Βάρναλη που παρατίθενται, να διατυπώσετε την άποψή σας για τα σημεία σύγκλισης ή απόκλισης σε κείμενο εύρους 80-100 λέξεων.

4. Συνεχίζοντας τη μελέτη της ίδιας ενότητας (σελίδα 181), να αναδιατυπώσετε συνοπτικά τις απόψεις που διαβιβάζονται στη συνέντευξη μεταξύ Γ. Πηλιχού και Ο. Ελύτη αναφορικά με το καθήκον του ποιητή και να αντιπαραθέσετε συνολικά την άποψη του Ο. Ελύτη.

5. Συγκρίνετε τα ποιήματα "Όταν" του Μιχάλη Κατσαρού, "Οφειλή" του Τίτου Πατρίκιου και τον ορισμό της Κικής Δημουλά . Γράψτε τα συμπεράσματά σας σε 150-200 λέξεις.

Τσολάκης Χρίστος: “Συνείδηση της γλώσσας σημαίνει συνείδηση της σκέψης”

Ένα κείμενο του Χρίστου Τσολάκη για τη δύναμη των λέξεων και την αμφίδρομη σχέση γλώσσας και σκέψης!

 

«ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝΕΙ Ο ΛΟΓΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΠΟΙΗΣΗ. ΣΤΟΝ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΛΟΓΟ ΟΙ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΤΙΣ ΛΕΞΕΙΣ ΦΤΑΝΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΙΟ ΨΗΛΗ ΤΟΥΣ ΕΝΤΑΣΗ, ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΤΟΥΝ ΤΟΝ ΠΙΟ ΨΗΛΟ ΔΕΙΚΤΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ»
Με τις λέξεις ο ανθρώπινος εγκέφαλος αιχμαλωτίζει το σύμπαν. Μέσα στις φόρμες των λέξεων γεννιούνται οι σκέψεις. Όπως τα ρεύματα των υδάτων κινούνται στην κοίτη του ποταμού και, αν δεν υπάρχει αυτή, σκορπίζουν και χάνονται, έτσι και οι σκέψεις κινούνται στην κοίτη της γλώσσας και χάνονται όταν χάνεται εκείνη. Από την ώρα που ο άνθρωπος αποκτά τις λέξεις, η κοίτη της σκέψης του γίνεται λεκτική. Η σκέψη χωρίς τη γλώσσα είναι βουβή, αλλά και η γλώσσα χωρίς τη σκέψη γίνεται κραυγή.
Με τον μικρόκοσμο των λέξεων ελευθερώνεται και φτάνει στο φωναχτό αγέρι της ζωής ο μέγας κόσμος της ανθρώπινης συνείδησης και του ανθρώπινου μόχθου. Οι λέξεις, «αυτός ο κόσμος ο μικρός ο μέγας» του Ελύτη, είναι αυτές που σηματοδοτούν τα όρια του κόσμου. Τα όρια του λόγου μου, είπαν, σηματοδοτούν τα όρια του κόσμου μου. Το παιδί κάνει τη μεγαλύτερη ανακάλυψη της ζωής του, όταν συνειδητοποιεί ότι τα πράγματα έχουν ονόματα.
Συνείδηση, επομένως, της γλώσσας σημαίνει συνείδηση της σκέψης. Συνείδηση της απεραντοσύνης της γλώσσας σημαίνει συνείδηση της απεραντοσύνης της σκέψης. Γι’ αυτό και οι γλώσσες βρίσκονται στα μπόγια των λαών. Ψηλώνουν με το ψήλωμα και συρρικνώνονται με τη συρρίκνωση των σκέψεων και των πολιτισμών των ανθρώπων. Δεν είναι δυνατόν οι πολιτισμοί και οι σκέψεις να προάγονται και οι γλώσσες να φθίνουν. Αυτό και το αντίστροφό του αποκλείονται. Στην τεχνολογία οι λαοί, στην τεχνολογία και οι γλώσσες. Στην ποίηση οι λαοί, στην ποίηση και οι γλώσσες. Άλλες γλώσσες απαιτούσαν οι αρχαίοι πολιτισμοί – πρώτος και καλύτερος ο αρχαιοελληνικός- και άλλες (συναισθηματικές και τυπικές) απαιτούν οι σύγχρονοι. «Εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω» επαναλαμβάνει διαρκώς η γλώσσα στη γλωσσική κοινότητα που τη μιλάει…
…Κορυφαία στιγμή του αγώνα που πραγματώνει ο λόγος είναι η ποίηση. Στον ποιητικό λόγο οι δυναμικές της λέξης φτάνουν στην πιο υψηλή τους ένταση, γι’ αυτό και κατακτούν τον υψηλότερο δείκτη ελευθερίας. Την ποιητική λέξη, θα μας πει ο Κακριδής, «τη δυναστεύει ένας ακαταμάχητος πόθος ελευθερίας». Προς την ελευθερία της, όμως, υψώνεται η λέξη μέσα από τη σύγκρουση, μέσα από φυγόκεντρες και κεντρομόλες δυνάμεις, μέσα από τις δυνάμεις που αποζητούν την έκφραση και τις αντίμαχές τους που σηκώνουν τους φραγμούς. Ένας παράδοξος αγώνας στον οποίο τελικά δεν πρέπει να νικήσουν ούτε αυτές οι δυνάμεις ούτε εκείνες. Μια τέτοια νίκη θα ήταν καταστροφική. Είναι ανάγκη να νικήσει ο λόγος. Πρέπει δηλαδή ο λόγος μέσα από τη σύγκρουση των αντινομικών συστατικών που τον συγκροτούν να λαγαρίσει και να υψωθεί κάθετα πάνω και πέρα από τις συμβατικότητες της καθημερινής γλώσσας. Το έπαθλο είναι τότε η διπλή ελευθερία: η δική του ελευθερία, αφού θραύει τους φραγμούς που ο ίδιος θέτει στον εαυτό του, και η ελευθερία του ανθρώπου, αφού απεγκλωβίζεται από τη μόνωσή του και συναντά το συνάνθρωπό του, για να υπάρξουν μαζί μέσα από την επικοινωνία τους και τη δημιουργία τους. Γι’ αυτό και η ελευθερία του λόγου οδηγεί στη δημιουργία του λόγου. Αυτό σημαίνει πως ο αγώνας για την απελευθέρωση του λόγου οδηγεί στο λόγο της ελευθερίας που είναι η δημιουργία και η ευτυχία: Το εύδαιμον το ελεύθερον. Γιατί ο λόγος της ελευθερίας είναι ο λόγος που χτίζεται από την αρχή και μαζί χτίζει από την αρχή τον κόσμο.
«Κοιτάξτε τα χείλη μου, λέει ο Ελύτης, από αυτά εξαρτάται ο κόσμος».
Και ο Σεφέρης: «Στερνός σκοπός του ποιητή, λέει, δεν είναι να περιγράφει τον κόσμο, αλλά να τον δημιουργεί ονομάζοντάς τον».
Και ο Emil Benveniste: «Κάθε φορά που ο λόγος ξετυλίγει ένα γεγονός, κάθε φορά ο κόσμος ξαναρχίζει. Καμιά δύναμη δε θα φτάσει ποτέ αυτή του λόγου, που δημιουργεί τόσα πολλά με τόσο λίγο». Ύψιστη στιγμή αυτής της δημιουργίας είναι εξάπαντος ο ποιητικός λόγος. Η γλώσσα, τότε, αφήνει τον πεζό της βηματισμό και πιάνει τον ποιητικό χορό, για να χορέψει την ελευθερία της και την ευτυχία της. Άλλωστε ο χορός, όπως και κάθε τέχνη, είναι απελευθέρωση. Τότε η λέξη γοητεύει, και ας γυρίζει η ίδια και η ίδια. Κι ας μην είναι φανταχτερή και φουντωτή. Δε σταματάς στο τριμμένο της ένδυμα. Είναι η νέα της κίνηση που σε ξαφνιάζει. Ελεύθερη από τους γήινους δεσμούς λυγάει σαν τη χορεύτρια στους ρυθμούς της νέας κάθε φορά χορογραφίας. Την έχει αγγίξει η χάρις της ελευθερίας κι αυτήν όπως τον αγωνιστή.

[Χρίστος Λ. Τσολάκης, «Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική», Θεματικοί Κύκλοι Λυκείου σελ. 14]
Πηγή: fresheducation.gr
Πηγή: Ευ Μαθειν

 

Γλώσσα και πολιτισμός

[…]

Οι γλώσσες, κυρίες και κύριοι, βρίσκονται στα μπόγια των λαών, ψηλώνουν με το ψήλωμα και συρρικνώνονται με τη συρρίκνωση των σκέψεων και των πολιτισμών των ανθρώπων. Δεν είναι δυνατόν οι πολιτισμοί και οι σκέψεις να προάγονται και οι γλώσσες να φθίνουν. Αυτό και το αντίστροφό τους αποκλείονται. Στην τεχνολογία οι λαοί, στην τεχνολογία και οι γλώσσες. Στην ποίηση οι λαοί, στην ποίηση και οι γλώσσες.

Η γλώσσα είναι κοινωνικό προϊόν. Φοβούμαι, λοιπόν, ότι η ανάμειξη των κοινωνιών θα οδηγήσει σε ανάμειξη των γλωσσών με κυρίαρχες τις γλώσσες εκείνες που θα εκφράζουν τις κυρίαρχες κοινωνίες. Η πάλη θα είναι αμείλικτη και το αποτέλεσμα συντριπτικό για τις αδύνατες κοινωνίες και τις αδύνατες γλώσσες. Κι αυτό θα γίνει αργά και σταθερά και ίσως να οδηγήσει, χωρίς να το συνειδητοποιήσουμε, στη γλωσσική και πολιτιστική αλλοτρίωση του Έλληνα. Φοβούμαι πως ήδη ο Έλληνας αισθάνεται έτσι. Αισθάνεται κατώτερη τη γλώσσα του και τον πολιτισμό του, ενώ αισθάνεται ανώτερος, όταν μιλάει τα αγγλικά για παράδειγμα. Αυτή είναι η καρδιά του προβλήματος: ο ξεριζωμός από τα δικά μας. Η νόθευση ύστερα ακολουθεί. Και εδώ είναι που θα στήριζα την πρότασή μου: Για να αποφύγουμε τη γλωσσική μας παραμόρφωση, είναι ανάγκη να αποφύγουμε την πολιτιστική μας παραμόρφωση. Αν θέλουμε να έχουμε δική μας γλώσσα, είναι ανάγκη να έχουμε δικό μας πολιτισμό, ικανόν να ενσωματώνει και να αφομοιώνει τα ξένα γλωσσικά στοιχεία. Δεν είναι, λοιπόν, το πρόβλημά μας πρόβλημα κάποιων λέξεων. Το γλωσσικό πρόβλημα που θέσαμε είναι πρόβλημα των πολιτιστικών επιλογών μας. Αυτό οφείλουν να κατανοήσουν τόσο ο Έλληνας όσο και ο Ευρωπαίος, ότι είναι κληρονόμοι του ελληνικού πνεύματος, του ελληνικού πολιτισμού και του ελληνικού λόγου.

Είναι αλήθεια πως ύστερα από οδύνες αιώνων «ξυπνήσαμε με ένα κεφάλι βαρύ», όπως λέει ο ποιητής. Και δεν είναι εύκολο να βρούμε τον ήλιο μας. Τον ζητήσαμε εκεί όπου δεν ήταν. Δεν μπορέσαμε να ανακαλύψουμε τις αρετές μας και να ιχνογραφήσουμε τις μορφές της δικής μας ζωής. Όλα αυτά είναι αλήθεια. Όμως αλήθεια επίσης είναι πως δεν έχουμε πια τον χρόνο («οι καιροί ου μενετοί») και την πολυτέλεια για άλλες τέτοιου είδους αλήθειες.

Ας προσέξουμε, λοιπόν. Και προπάντων ας προσέξουμε το λόγο του ποιητή: «Με τα ξόβεργα πιάνεις τα πουλιά, δεν πιάνεις όμως το κελαηδητό τους». Κι οι γλώσσες είναι τα κελαηδητά των λαών. Να αφήσουμε τα πουλιά να κελαηδούν το καθένα το δικό του κελαηδητό. Έτσι αναδύονται οι συμφωνίες και οι συναυλίες των πολιτισμών. Αλλιώς θα ‘ρθει καιρός που στην Ευρώπη της απαστράπτουσας τεχνολογίας θα ακούγεται ένα μόνο πουλί, ο γκιόνης, που μονότονα θα ζητάει τον χαμένο αδερφό του.

Χ. Λ. Τσολάκης, ομιλία η οποία εκφωνήθηκε
στο 17⁰ Βορειοελλαδικό Ιατρικό Συνέδριο
της Ιατρικής Εταιρίας Θεσσαλονίκης,
Απρίλιος 2003 (διασκευή)

Προσέξτε το ύφος του κειμένου. Πώς θα το χαρακτηρίζατε; Σκεφθείτε την περίσταση την οποία «υπηρετεί».

Ποιον κίνδυνο επισημαίνει ο ομιλητής για τις «αδύνατες» γλώσσες;

Να συζητήσετε την άποψη του ομιλητή: «Για να αποφύγουμε τη γλωσσική μας παραμόρφωση, είναι ανάγκη να αποφύγουμε την πολιτιστική μας παραμόρφωση. Αν θέλουμε να έχουμε δική μας γλώσσα, είναι ανάγκη να έχουμε δικό μας πολιτισμό, ικανόν να ενσωματώνει και να αφομοιώνει τα ξένα γλωσσικά στοιχεία».

Το κείμενο κλείνει με λόγο μεταφορικό.

• Πώς αισθάνεστε εσείς το νόημα της μεταφοράς;
• Για ποιο λόγο νομίζετε ότι ο ομιλητής επιλέγει αυτόν τον τρόπο, για να κλείσει την ομιλία του;

Να «συνομιλήσετε» με το κείμενο που διαβάσατε γράφοντας ένα δικό σας κείμενο για τη γλώσσα που κουβαλά πολιτισμό, τον πολιτισμό του κάθε λαού. Ψάξτε στις εμπειρίες σας, στα όσα λέγονται στο οικογενειακό και στο ευρύτερο περιβάλλον σας. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και λόγο μεταφορικό, εικόνες κτλ, αν αυτός ο τρόπος σάς βοηθάει να εκφράσετε καλύτερα τις σκέψεις σας.

 

Ποιο μήνυμα σχετικά με τη γλωσσομάθεια προσπαθεί να περάσει η διαφήμιση που ακολουθεί στη σελ. 84;

Αναλύστε τον τρόπο με τον οποίο προσπαθεί να πείσει η διαφήμιση:
Ποιες από τις φράσεις αποτελούν τα στηρίγματά της και γιατί. Πώς προβάλλονται αυτές οι φράσεις και γιατί; Συζητήστε επίσης αν υπάρχει αμεσότητα επικοινωνίας στη διαφήμιση και πού οφείλεται αυτή.

Πώς λειτουργούν οι προστακτικές του κειμένου;

Αναπτύξτε τα επιχειρήματα που λανθάνουν στη διαφήμιση, ώστε να φαίνεται καθαρότερα η οργάνωσή τους, σε ένα κείμενο 50-60 λέξεων.