Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2012

Για τον κομφορμισμό και την ελευθερία


Ποιος είμαι, πού ανήκω
Ποιος είμαι, πού ανήκω
«Ο στοχαστής», γλυπτό του Ογκύστ Ροντέν

Η αρθρογραφία των τελευταίων εβδομάδων έχει κάνει πολλούς να αναρωτιούνται π ο ι ο ς είναι ο γράφων. Τι πιστεύει. Γιατί, ενώ κάνει εποικοδομητική κριτική στην κυβέρνηση ή στην αντιπολίτευση, μιλά πολλές φορές με τόση συμπάθεια για το κομμουνιστικό κίνημα και τους παλαιούς αγωνιστές του. 
Τον επικρίνουν όλες οι πλευρές και να η ευκαιρία να πει ακριβώς ποιος είναι. Εcce ΗΟΜΟ. Ιδού ο άνθρωπος. Προπαντός, όπως θα έλεγε και ο Νίτσε, μην τον συγχέετε με οτιδήποτε άλλο. 
Το ερώτημα ωστόσο είναι συγκεκριμένο: Πρέπει να δηλώσεις πού ανήκεις, μου είπε ένας συνομιλητής μου. Στον εαυτό μου, απάντησα εντελώς φυσιολογικά. Αυτό, μου αντέτεινε, είναι υπεκφυγή. Δεν είναι δυνατόν να μην ανήκει σήμερα κάποιος κάπου. 
Μια έρευνα στη Γαλλία έδειξε πρόσφατα ότι αυτοί που ισχυρίζονται ότι δεν ανήκουν είναι κρυπτοεθνικιστές. 
Άλλος ρατσισμός και τούτος, τόλμησα να πω. 
Είναι δυνατόν να αποφασίζει μια έρευνα για το πού ανήκω; Όλοι σέρνουμε ένα πλέγμα, αλλά ποιος το συνειδητοποιεί για να το ομολογήσει; Σε λίγο τα φρονήματά μας θα τα καθορίζουν ψυχίατροι... 
- Πού ανήκω; Ο ένας στους δύο ρωτά το ίδιο πράγμα. Και το χειρότερο, δεν πιστεύουν πως λες την αλήθεια. Ούτε μπορούν να διανοηθούν άνθρωπο ελεύθερο. 
Έχω πολλές φορές γράψει για το θέμα και αρκετές έχω μιλήσει. Και απ΄ ό,τι φαίνεται θα συνεχίσω να το κάνω χωρίς να πείθω κανέναν. 
Κι όμως, είναι αλήθεια! Όχι πως δεν «ανήκω», αλλά δεν μπορώ να ταυτιστώ με αυτό που ανήκω. Μπορώ να δώσω τη συγκατάθεσή μου σε πολλά θέματα, να φωνάξω και να χειροκροτήσω για εκείνα που βλέπω ότι αξίζει να γίνονται, γιατί έτσι ανακουφίζεται ο λαός μας. 


Αλλά, όχι, δεν μπορώ να «ανήκω» με όλο μου το είναι σε ένα άμορφο σύνολο από ιδέες, πρόσωπα (ως επί το πλείστον αποτυχημένα στον προηγούμενο βίο), επιτροπές της κακιάς ώρας, συνέδρια, προσυνέδρια και τα συναφή. - Και πώς ψηφίζω; Μα με τον τρόπο που είπε ο Δάντης στη «Θεία Κωμωδία» του. Κατά προσέγγιση! 


Το κόμμα εκείνο που σήμερα έχει τις πιο σωστές (για μένα) απόψεις, θα πάρει την ψήφο μου. Αλλά δεν του ανήκω- μάλλον αυτό μου ανήκει. Δηλαδή με εκπροσωπεί, το βάζω, το διορίζω αντιπρόσωπό μου. Φυσικά ακομμάτιστος δεν σημαίνει και απολιτικός. Ας σταματήσουν επιτέλους οι σοφιστείες σκοπιμότητας που ταυτίζουν κόμμα και πολιτεία. 
Καταλαβαίνω την ανάγκη της ένταξης. Είναι το πρώτο αντίδοτο στη μοναξιά, παρηγοριά στις αντιξοότητες, αντικαταθλιπτικό για αυτοψυχοθεραπεία. Και δεν σας κρύβω ότι πολλές φορές έχω ζηλέψει αυτούς που «ανήκουν» σε μία ομάδα, σε ένα κόμμα, σε ένα σύλλογο. Ίσως, σκέφτομαι, να είναι προσωπική αναπηρία να μην μπορώ να «χωνέψω» αυτό το πράγμα. 
Ωστόσο, δεν είμαι συναισθηματικά άνυδρος. Μπορώ να ενθουσιαστώ, να αγαπήσω, να θαυμάσω, να συμπονέσω, να συμπαρασταθώ. Μπορεί ακόμη, να «ανήκω» σε έναν άνθρωπο (με την έννοια του ελεύθερου, ανθρώπινου δοσίματος), μπορώ να θυσιαστώ για μία ιδέα, μπορώ να τα δώσω όλα για κάτι που πιστεύω, με κίνδυνο να απολέσω δύναμη και εξουσία εφήμερη. Αλλά, λυπάμαι, δεν μπορώ να «ανήκω» πουθενά αλλού εκτός από τον εαυτό μου. Κάτι τέτοιο- η σκέψη του και μόνο- με αλλοτριώνει. 
Πού ανήκω λοιπόν; 
Μα σε ό,τι αγαπάω αληθινά. Ανήκω στα παραμύθια που άκουσα μικρό παιδί, στα βιβλία που διάβασα, στα ποιήματα που έγραψα και δεν δημοσίευσα, στα τοπία που θαύμασα, στους φίλους που με στήριξαν χωρίς να περιμένουν και χωρίς να περιμένω κάτι απ΄ αυτούς. Ανήκω στο ελεύθερο πνεύμα του Νίτσε, στη συγκλονιστική αφήγηση του Ντοστογιέφσκι, στην ποίηση του Ελύτη, στη μουσική του Θεοδωράκη, στην αεροπορική διαδρομή Αθήνα-Κωνσταντινούπολη και Αθήνα-Νέα Υόρκη, στην οδική διαδρομή Αθήνα-Βόλος-Πήλιο, στο χαμόγελο του Αντίνοου, στη θέα της Χίου από το καράβι, στο αισθησιακό Μανχάταν, στην ανοιξιάτικη Χίο, στην καλοκαιρινή θάλασσα, στον ήλιο, στον έρωτα... 
Ανήκω στο συναισθηματισμό της μητέρας μου, στη ρεαλιστική αντίληψη περί ζωής του σχεδόν αιωνόβιου πατέρα μου, στις πνευματικές αναζητήσεις μου με τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο από τα μαθητικά μου χρόνια μέχρι σήμερα, σε μια διαδρομή χωρίς συναλλαγές και ανταλλάγματα, στον τρόπο προσευχής που μου έμαθε η γερόντισσα Βρυαίννη. Ανήκω σε πράγματα που με συντροφεύουν, ετερόκλητα και αντιφατικά. Από ένα πανάκριβο ολόχρυσο ρολόι ως ένα φθαρμένο παλιό βιβλιαράκι που το διαβάζω και το ξαναδιαβάζω κάθε τόσο. Από τις απόκοσμες στιγμές μέσα στο παραδεισένιο περιβάλλον ενός μοναστηριού ως τον ήχο μιας καλής μουσικής, από τη συμμετοχή μου σε μια ειρηνική διαδήλωση ως τη λιτανεία της Αγίας Παρασκευής στο Καστέλλο της Χίου, από τον Σέξτο, τον Ηume ως τη γιαγιά μου που με έμαθε να δυσπιστώ στις ιδέες και να αγαπώ τη ζωή. 
Ανήκω στα γλυκά, πανέξυπνα μάτια του γιου μου Πάρη, που μου θυμίζουν τις αμαρτίες μου, στο χαμόγελο της γυναίκας μου και στην ελπίδα που μου ανέστησε ο ερχομός του τέταρτου παιδιού μου, Κωνσταντίνου. 
Και επειδή τα πράγματα στα οποία «ανήκω», τα πράγματα που αγαπώ έχουν γίνει «εγώ», γι΄ αυτό και μόνο, ανήκω στον εαυτό μου. Σας παρακαλώ, συγχωρήστε με! 



Και ύστερα απ΄ όλα όσα ονειρεύτηκα στη ζωή μου, που πολλά απ΄ αυτά πραγματοποιήθηκαν ενώ κάποια άλλα έγιναν στάχτη, αυτός είναι ο τελευταίος φανατισμός που μου επιτρέπω να έχω... 

Ο κ. Σ. Μ. Τζούμας είναι σύμβουλος επικοινωνίας.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  11/08/2007 07:00

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου